Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 2018

Οι γιατροί που έμειναν γνωστοί ως… «Δρ. Θάνατος»



Το λειτούργημα του γιατρού είναι ευεργετικό και καθοριστικό για τις κοινωνίες, καθώς το κοινό εμπιστεύεται στους επαγγελματίες της υγείας το πολυτιμότερό του αγαθό, την ίδια του τη ζωή δηλαδή.

Κι αν δεν είναι λίγες δυστυχώς οι περιπτώσεις των γιατρών που καταπατούν τον όρκο που έδωσαν στον πατέρα της ιατρικής επιστήμης, εδώ θα μιλήσουμε για σαφώς ζοφερότερα περιστατικά.

Υποθέσεις με εξαιρετικά κακούς γιατρούς κοντολογίς, που κατέστρεψαν τις ζωές των ασθενών τους, ξεπαστρεύοντας μάλιστα και μπόλικους στην πορεία. Ιστορικά μοχθηροί και ακραία αμφιλεγόμενοι, οι δόκτορες που θα δούμε ξεχώρισαν από τους υπόλοιπους κακούς συναδέλφους τους σε όρους ζοφερότητας και τραγικότητας.

Και όχι, δεν θα θέλατε με τίποτα να είναι ο οικογενειακός σας γιατρός!


Τζακ Κεβόρκιαν: Ο «Δρ Θάνατος»



Θα ξεκινήσουμε την περιπέτειά μας σχετικά χαλαρά, παρουσιάζοντας αρχικά τον εξαιρετικά αμφιλεγόμενο αμερικανό γιατρό που υποβοήθησε δεκάδες ασθενείς στις ΗΠΑ με ανίατες παθήσεις να αυτοκτονήσουν. Υπέρμαχος της ευθανασίας, με μότο «το να πεθαίνεις δεν είναι έγκλημα» επιδόθηκε σε μια ιδιαίτερη σταυροφορία να συνδράμει τους ασθενείς του σε τελικό στάδιο να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια με αξιοπρέπεια. Τουλάχιστον 130 άνθρωποι έφυγαν από τη ζωή με τη βοήθεια του «Δρος Θανάτου», ο οποίος είχε μάλιστα αναπτύξει τις δικές του τεχνικές ευθανασίας, τις «μηχανές ελέους» όπως τις αποκαλούσε. Η πρώτη ήταν το «Thanatron», ένα φονικό κοκτέιλ ουσιών, το οποίο χορηγούσαν οι ίδιοι οι ασθενείς στον οργανισμό τους (πατούσαν το κουμπί για τη έγχυση του θανατηφόρου μείγματος στο σώμα τους), και η δεύτερη το «Mercitron», που περιλάμβανε μάσκα και μονοξείδιο του άνθρακα. Ο διαβόητος παθολόγος, από τον οποίο αφαιρέθηκε κάποια στιγμή η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, καταδικάστηκε το 1999 σε φυλάκιση 15-20 ετών για την υποβοηθούμενη αυτοκτονία ασθενούς του. Αρκετά μάλιστα πτώματα ασθενών του εμφανίζονταν ως διά μαγείας σε πάρκα, έξω από νοσοκομεία, ακόμα και στο φορτηγάκι του γιατρού! Ο Κεβόρκιαν αποφυλακίστηκε το 2007 λόγω προβλημάτων υγείας και πέθανε τον Ιούνιο του 2011, σε ηλικία 83 ετών…


Γουόλτερ Φρίμαν: Ο «Κύριος Λοβοτομή»



Ο διαβόητος νευρολόγος άρχισε να πειραματίζεται με τα ευεργετικά -όπως νόμισε τουλάχιστον- οφέλη της ακραίας αυτής εγκεφαλικής επέμβασης, παρακάνοντάς το ωστόσο: εκτέλεσε περισσότερες από 3.500 λοβοτομές στην αμερικανική επικράτεια, κάνοντάς τες σόου κάποια στιγμή, ενώ από τη ζοφερή τεχνική του δεν ξέφυγαν ούτε παιδιά. Ήταν ο έφηβος άτακτος; Μια λοβοτομή και όλα θα διορθώνονταν, αν και το παιδί θα έμενε «φυτό». Παρά το γεγονός ότι ακόμα και στην εποχή του οι ψυχίατροι ήταν φειδωλοί με τις λοβοτομές, ο Φρίμαν τις έκανε ψωμοτύρι σωστό, ακρωτηριάζοντας έτσι τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Αφού τελειοποίησε την τεχνική, έκανε πλέον τρέλες, όπως το να εκτελεί τη διαβόητη και λεπτεπίλεπτη επέμβαση με οδοντογλυφίδα, ενώ αργότερα απαλλάχθηκε από τη βοήθεια του χειρουργού και των εργαλείων του, φτιάχνοντας τα δικά του. Έφτασε να πραγματοποιεί περισσότερες από 20 λοβοτομές την ημέρα, επιτρέποντας κάποια στιγμή στον Τύπο και το κοινό να είναι παρόντες στις εγχειρήσεις του, καθώς ήταν κομματάκι επιδειξίας. Κι όταν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά, όπως ας πούμε τη φορά που του γλίστρησε η οδοντογλυφίδα και καρφώθηκε στον εγκέφαλο του άτυχου ασθενούς αφήνοντάς τον στον τόπο, ο γιατρός δεν πολυσκοτιζόταν, καθώς το καταιγιστικό του πρόγραμμα με το πετσόκομμα του εγκεφάλου δεν άφηνε χώρο για συγκίνηση και δάκρυα…


Harry Howard Holmes: Ο γιατρός-serial killer



Γεννημένος ως Herman Mudgett, ο διαβόητος γιατρός διατηρεί την τιμή να είναι ο πρώτος κατά συρροή δολοφόνος που κρεμάστηκε ποτέ στις ΗΠΑ. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Μίσιγκαν από το 1884, συνήθιζε να κλέβει πτώματα ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια, τα οποία παραμόρφωνε κατόπιν. Ισχυριζόταν βέβαια ότι οι σοροί ανήκαν σε ανθρώπους που είχαν πεθάνει τυχαία, αποσπώντας τις ασφάλειες ζωής του και κάνοντας έτσι κομπόδεμα ήδη από τις μέρες του ως φοιτητής ιατρικής! Μόλις πήρε το πτυχίο του, μετακόμισε στο Σικάγο, όπου ανέλαβε τον έλεγχο ξενοδοχείου, σε μια νέα επίδειξη της ιατρικής του δεινότητας! Εκεί, στο «Κάστρο του Θανάτου», όπως το έλεγε γλαφυρά, πειραματίστηκε και πάλι με ανθρώπινες σορούς (27 επισήμως, αν και οι πηγές κάνουν λόγο ακόμα και για 200), μόνο που αυτή τη φορά δεν περίμενε καρτερικά να έρθει το μοιραίο αλλά το προκαλούσε μόνος του: έπνιγε τα γυναικεία θύματά του μέχρι θανάτου, «παίζοντας» κατόπιν με τα πτώματα: ανατομία, αφαίρεση του δέρματος και μετατροπή της σορού σε σκελετό για μελέτη. Τα μοντέλα-σκελετούς του τα πουλούσε κατόπιν σε ιατρικές σχολές, καθώς δεν ξέχασε ποτέ το χρέος του στην ιατρική επιστήμη! Ο ξενοδόχος της Κόλασης συνελήφθη το 1896 και καταδικάστηκε σε θάνατο…


Arnfinn Nesset: Ο πραγματικός «Δρ Θάνατος»



Εδώ δεν πρόκειται για γιατρό με την κυριολεκτική του σημασία, αλλά για άνθρωπο που υπηρέτησε την υγεία από ελαφρώς διαφορετικό μετερίζι, αυτό του νοσηλευτή. Ήταν εξάλλου και φοιτητής ιατρικής, πιάνεται λοιπόν η περίπτωσή του! Σοβαρά τώρα, με το που ανέλαβε καθήκοντα ο νορβηγός νοσοκόμος σε οίκο ευγηρίας το 1977, ένας τρομερά μεγάλος αριθμός θανάτων άρχισαν να λαμβάνουν χώρα σε καταιγιστικούς ρυθμούς! Ο αριθμός των επιβεβαιωμένων ηλικιωμένων που σκότωσε ανέρχεται στους 22, αν και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι τα νούμερα είναι σαφώς υψηλότερα, πιθανότατα τριψήφια. Κι αυτό γιατί το ναρκωτικό που χορηγούσε ενδοφλεβίως στους ηλικιωμένους, το Curacit, είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί στο σώμα. Δεν ήταν όμως μια νορβηγική εκδοχή του Κεβόρκιαν, καθώς εδώ μιλάμε για σαδιστή και ψυχοπαθή κατά συρροή δολοφόνο, με τίποτα το ανθρωπιστικό στις ψυχρές δολοφονίες του. Η έρευνα κράτησε 2 χρόνια και η δίκη των 5 μηνών (1981) του έφερε 21 χρόνια στη φυλακή, την ανώτατη ποινή της Νορβηγίας. Το 2004 λοιπόν αποφυλακίστηκε και ζει πλέον κάπου στη χώρα με άλλο όνομα. Ελπίζουμε μόνο να μην έχει πάρει το πτυχίο του στην ιατρική και εξασκεί το επάγγελμα…


Καρλ Κλάουμπεργκ: Ο Ναζί που ήθελε να ξεπεράσει τον Μένγκελε



Δεν ήταν μόνο ο διαβόητος Γιόζεφ Μένγκελε ο ανατριχιαστικός χιτλερικός γιατρός των αντιδεοντολογικών και φρικιαστικών πειραμάτων, καθώς η λίστα με τους γιατρούς (ή «γιατρούς», αν προτιμάτε) του ναζιστικού καθεστώτος που καταπάτησαν τον όρκο του Ιπποκράτη και μακρά είναι και πλούσια. Τρανό όνομα εδώ είναι ο γυναικολόγος Καρλ Κλάουμπεργκ, άλλος ένας γιατρός του Άουσβιτς που πειραματίστηκε αθρόα με ανθρώπινα υποκείμενα. Ο καθηγητής παρακαλώ γυναικολογίας στείρωνε τα γυναικεία θύματά του, έχοντας μάλιστα προτείνει ο ίδιος το «ερευνητικό πρωτόκολλο» στον Χίμλερ, ο οποίος κατενθουσιάστηκε με τα περίπλοκα επιστημονικά πειράματα που πιθανότατα δεν καταλάβαινε κιόλας. Η μαζική στείρωση θα ήταν άλλο ένα όπλο στη φαρέτρα των Ναζί για τον αφανισμό των λαών και ο καλός γιατρός αποφάσισε από το 1942 να το ερευνήσει εξονυχιστικά, διευθυντής καθώς έγινε στο διαβόητο κολαστήριο του Άουσβιτς. Περίπου 300-700 γυναίκες έζησαν τα επιστημονικά βασανιστήρια του γιατρού, που περιλάμβαναν ακόμα και την έγχυση υγρού οξέως στη μήτρα. Ο γιατρός συνελήφθη μεταπολεμικά από τις σοβιετικές δυνάμεις, καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη, αφέθηκε ωστόσο ελεύθερος το 1955 (στο πλαίσιο ρωσο-γερμανικής συμφωνίας), ξανασυνελήφθη όμως το 1957 από τις γερμανικές αυτή τη φορά Αρχές και πέθανε τελικά πριν από τη δική του, γιατί η ιστορική ειρωνεία δεν έχει κανένα αίσθημα δικαίου…


John Bodkin Adams: Ο «Δρ Χάπιας»



Άλλος ένας γιατρός που έζησε μια ζωή απάτης και φονικών. Από το 1946-1956 που εξάσκησε το λειτούργημά του ο Ιρλανδός, περισσότεροι από 160 ασθενείς του πέθαναν κάτω από μυστηριώδεις και αδιευκρίνιστες συνθήκες! Οι 132 μάλιστα εξ αυτών τον συμπεριέλαβαν στη διαθήκη τους, αφήνοντάς του μετρητά, τιμαλφή και άλλα περιουσιακά στοιχεία, αν και θα αποδεικνυόταν ότι ο γιατρούλης είχε πειράξει τις διαθήκες, γράφοντάς τες μόνος του. Εξόντωνε μάλιστα τα θύματά του υπερσυνταγογραφώντας τους βαριά ηρεμιστικά και άλλες δυνατές και εξαιρετικά εθιστικές ναρκωτικές ουσίες, χορηγώντας γενναίες δόσεις που ήξερε πως θα αποδειχθούν σύντομα φονικές. Κάποια στιγμή βέβαια ο μεγάλος αριθμός των ασθενών που έχανε θα έμπαινε στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών και τότε θα ξεκινούσε ένας δικαστικός κυκεώνας για την καταδίκη του, που δεν θα ερχόταν όμως ποτέ. Ήταν τόσο δύσκολο να στηριχθεί η υπόθεση της ανθρωποκτονίας που κατέστη αδύνατο να θεωρηθεί ένοχος πέραν πάσης αμφιβολίας. Καταδικάστηκε μόνο για απάτη και του αφαιρέθηκε η άδεια το 1957, αν και 4 χρόνια αργότερα θα του επιτρεπόταν και πάλι να ασκήσει τα τουλάχιστον ύποπτα ιατρικά του καθήκοντα…


Harold Shipman: Διαπρεπής γιατρός, ακόμα διαπρεπέστερος κατά συρροή δολοφόνος



Ο Harold Shipman κατέχει τα σκήπτρα ως ο μόνος βρετανός γιατρός που καταδικάστηκε ποτέ για τον φόνο των ασθενών του, μένοντας επίσης στην Ιστορία ως ένας από τους πλέον δαιμόνιους serial killers όλων των εποχών! Κρίθηκε ένοχος για τον φόνο 218 ανθρώπων, αν και ο αριθμός των θυμάτων είναι σαφώς μεγαλύτερος, καθώς πολλές σοροί δεν μπόρεσαν να αναγνωριστούν. Από τη στιγμή που ξεκίνησε να εργάζεται ως νοσοκομειακός γιατρός το 1974, οι θάνατοι ασθενών άρχισαν να εκτοξεύονται σε τρελά νούμερα, με τον ίδιο να καταδικάζεται αρχικά για χρήση συνταγογραφημένων ναρκωτικών ουσιών. Η μαζικότητα του θανάτου των ασθενών του μπήκε στο στόχαστρο του νοσοκομείου και σύντομα αποδείχθηκε η αλήθεια: ο γιατρός χορηγούσε φονικά κοκτέιλ σε ηλικιωμένους, πειράζοντας κατόπιν τις διαθήκες τους ώστε να τον συμπεριλαμβάνουν στην κληρονομιά. Καταδικάστηκε τελικά σε ισόβια κάθειρξη το 2000, κρεμάστηκε όμως στο κελί του 4 χρόνια αργότερα, αναγκάζοντας το εθνικό σύστημα υγείας της Βρετανίας να πάρει μέτρα για την αντιμετώπιση τέτοιων φονικών φαινομένων στο μέλλον…


Michael Swango: Ο γιατρός που δηλητηρίαζε αδιακρίτως



Παρά το γεγονός ότι επισήμως κατηγορήθηκε για τον φόνο 3 ανθρώπων, ο γιατρός θεωρείται από τις Αρχές ότι σκότωσε 30-60 ασθενείς στα τόσα χρόνια της καριέρας του, όπου πέρασε από πολλά νοσοκομεία των ΗΠΑ. Ήδη ως φοιτητής είχε μαγνητιστεί από με τους ασθενείς σε τελικό στάδιο, κάτι που θα τον έκανε να εκδιωχθεί από το πανεπιστήμιο του Σικάγο, πήρε όμως την ειδικότητά του από άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα και σύντομα βρέθηκε να κάνει πρακτική σε νοσοκομείο, όπου και άρχισαν να λαμβάνουν χώρα ανεξήγητοι θάνατοι ασθενών σε μη κρίσιμη κατάσταση! Κάποια στιγμή οι νοσοκόμες κατάλαβαν τι έκανε ο γιατρός, που χορηγούσε φονικά κοκτέιλ στις φλέβες των ασθενών, επιδεινώνοντας δραστικά τις παθήσεις τους. Όταν έχασε τη θέση του στο νοσοκομείο, βρήκε νέα απασχόληση ως τραυματιοφορέας, αρχίζοντας πια να δηλητηριάζει τους συναδέλφους του στα ασθενοφόρα. Πιάστηκε τελικά με ποσότητες αρσενικού και άλλων δηλητηρίων πάνω του, έπειτα βέβαια και από άλλους θανάτους και νομικές περιπέτειες. Σήμερα εκτίει ισόβια κάθειρξη σε αμερικανικές φυλακές…


Shiro Ishii: Ο ιάπωνας «Δρ Τρόμος»



Εδώ μπαίνουμε πια στην επικράτεια των ιστορικών τεράτων της ιατρικής επιστήμης που δεν χρειάζονται καμία απολύτως σύσταση! Ο διαβόητος λοχαγός και διευθυντής της φρικιαστικής Μονάδας 731 ξεκίνησε τα αποτρόπαια ανθρώπινα πειράματά του ήδη από τον Δεύτερο Σινο-Ιαπωνικό Πόλεμο. Τρομερός επιστήμονας και μεγάλο ιατρικό πνεύμα, ήταν σαφώς λιγότερο ικανός ως άνθρωπος, γι’ αυτό και κατέφυγε σε απάνθρωπες τεχνικές έρευνας και ανατριχιαστικά πρωτόκολλα. Το 1942 άρχισε τα διαβόητα πειράματά του στο πλαίσιο του βιολογικού πολέμου, ελέγχοντας τα φονικά δείγματα πάνω σε κινέζους αιχμαλώτους πολέμου αλλά και πολίτες. Εξέθεσε χιλιάδες κυριολεκτικά ανθρώπους στη χολέρα, τη βουβωνική πανώλη, τον άνθρακα και άλλους βιολογικούς παράγοντας μαζικής καταστροφής, εκτελώντας ταυτοχρόνως αθρόα πειράματα πάνω στους τροφίμους: αναγκαστικές εκτρώσεις, προσομοίωση καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων, υποθερμία, κρυοπαγήματα, ακόμα και ανατομίες σε ζωντανούς ανθρώπους έκανε ένας από τους μοχθηρότερους γιατρούς που ατύχησε να γνωρίσει η ανθρωπότητα…


Γιόζεφ Μένγκελε: Ο «Άγγελος του Θανάτου»





Ο ναζιστής γιατρός και αξιωματικός των SS είναι το βαρύ όνομα της λίστας μας, ένα από τα πλέον διεστραμμένα ιατρικά πνεύματα που πέρασαν ποτέ από τον κόσμο. Ο σαδιστής παθολόγος αναγόρευσε σε επιστήμη την ανάγκη του για ανθρώπινο αίμα, εκτελώντας αμέτρητα ανατριχιαστικά πειράματα στους τροφίμους του Άουσβιτς. Έβαλε στο στόχαστρο τους νόμους της κληρονομικότητας και τα όλα τα μονοζυγωτικά δίδυμα την πλήρωσαν άσχημα. Χιλιάδες άνθρωποι υποβλήθηκαν στα αντιδεοντολογικά του πειράματα και έγιναν έρμαιο στις βουλές του: ραμμένοι άνθρωποι, ακρωτηριασμένα μέλη, στειρωμένες γυναίκες, ξεκοιλιασμένοι δίδυμοι και άλλα πολλά περιλαμβάνονταν στην καθημερινή ερευνητική του ρουτίνα. Ταυτοχρόνως, ήταν ο άνθρωπος που καθόριζε ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει φτάνοντας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, σφραγίζοντας έτσι τη μοίρα εκατομμυρίων ανήμπορων για δουλειά ανθρώπων…

Τα πειράματα τηλεπάθειας και άλλων ψυχικών φαινομένων στην Ελλάδα του 1923



Αθήνα, εν έτει 1923. Στα γραφεία της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών, ο ιδρυτής της Δρ Άγγελος Τανάγρας και τα λοιπά μέλη της, πραγματοποιούν πειράματα με σκοπό την μελέτη των παραψυχολογικών φαινομένων. Προφητικά όνειρα, τηλεκίνηση, τηλεπάθεια, φαινόμενα εκτοπλάσματος, poltergeist… είναι μερικά από τα ψυχικά φαινόμενα με τα οποία πειραματίζονται.

Ο Τανάγρας αποτέλεσε εμβληματική προσωπικότητα των αρχών του 20ου αιώνα. Ήταν εκείνος που ώθησε την ελληνική κοινότητα να ασχοληθεί σοβαρά με την μελέτη παραφυσικών φαινομένων, μέσα από τα πειράματα που πραγματοποιούσε την δεκαετία του 1920 στην Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών που είχε ιδρύσει, η οποία αργότερα χρηματοδότηθηκε από μέλος της γνωστής οικογενείας Μπενάκη.

Ως μαρτυρία της ζωής και του έργου του, μας κληροδότησε τα ημερολόγια του, μέσα στα οποία περιέγραφε τόσο τα πειράματα όσο και την ρευστή κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Ποια ήταν όμως τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αυτής και ποιο το έργο που άφησε πίσω της; Ο Νίκος Κουμαρτζής, δημοσιογράφος, συγγραφέας και ιδρυτής των εκδόσεων iWrite.gr, έχοντας μελετήσει την πορεία του μέσα από τα ημερολόγια του, μιλά  για τον πατέρα της Ελληνικής παραψυχολογίας στην Ελλάδα και για τα ιδιαίτερο έργο του.



Ο Άγγελος Τανάγρας



Εν μέσω ρευστής κοινωνικοπολιτικής κατάστασης, λίγο πριν οι σειρήνες σημάνουν την αρχή ενός δεύτερου καταστροφικού παγκόσμιου πολέμου, η επιστημονική ελίτ της Ελλάδας και πολλοί ακόμα επιφανείς Αθηναίοι, συμμετείχαν στα πειράματα που πραγματοποιούσε η Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, ιδρυτής της οποίας, υπήρξε ο απόστρατος του Πολεμικού Ναυτικού, Άγγελος Τανάγρας.

Ο Άγγελος Ευαγγελίδης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννημένος το 1877 στην Αθήνα, σπούδασε Ιατρική και αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Γερμανία, κατατάχθηκε, το 1897, στο Πολεμικό Ναυτικό. Εκεί, βιώσε όλες τις δραματικές εξελίξεις της εποχής, έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και στην Κρητική Επανάσταση, ενώ υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας Δηλιγιάννη και της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Παράλληλα με το ιατρικό του έργο, υπήρξε και λογοτέχνης. Έχοντας βραβευτεί αρκετές φορές από το Ελληνικό Κράτος για τα συγγράματά του και ενώ πολλά από τα έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά και στα γερμανικά, κατά τη διάρκεια της ζωής του ήρθε αντιμέτωπος με την λογοκρισία, βλέποντας το βιβλίο του «Άγγελος εξολοθρευτής» να καίγεται στην πυρά των φιλοβενιζελικών.

Το ζενίθ της ερευνητικής του δραστηριότητας υπήρξε η διατύπωση της θεωρίας της ψυχοβολίας, δηλαδή η προσπάθεια επιστημονικής εξήγησης, με βάση το φαινόμενο της τηλεκίνησης, της πρόβλεψης του μέλλοντος. Προς υποστήριξη της θεωρίας του μάλιστα, εξέδωσε στα Γερμανικά την εργασία «Zeitschrift für Parapsyhologie» και στα Γαλλικά την «Le Destin et la Chance au Jour de l’Explication Psychobolique». Σύμφωνα με μερικούς ακαδημαϊκούς των αρχών του 20ου αιώνα, η θεωρία του αποτέλεσε τη βάση για τη θεωρία της ψυχοκίνησης του Dr. J. B. Rhine, «πατέρα» της Παραψυχολογίας, ενώ ο Κόμης Maurice Maeterlinck , βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας το 1911, την αποκάλεσε ως την «αλήθεια του μέλλοντος».

Η Ελληνική Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών





Με νωπές τις μνήμες της Μικρασιατικής Καταστροφής, των Ιουλιανών, της απόπειρας δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Παρίσι και της δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη που την ακολούθησε, οι αρχές του 20ου αιώνα, βρίσκουν την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, σε μια περίοδο έντονων αλλαγών τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Την ίδια περίοδο στην Ευρώπη, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τα ελληνικά εδάφη, λειτουργεί ήδη από το 1882, η Βρετανική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών με έδρα το Λονδίνο. Κύριος στόχος της είναι η μελέτη των παραφυσικών και ψυχικών φαινομένων μέσω αυστηρών για την εποχή επιστημονικών μεθόδων.

«Η πορεία της εταιρίας έμελλε να είναι σημαντική αφού μέχρι τις μέρες μας στάθηκαν στην προεδρία της, μεγάλες προσωπικότητες όπως οι Charles Richet , γιατρός, βραβευμένος με Nobel το 1913 και John William Strutt φυσικός, βραβευμένος με Nobel το 1904» διευκρινίζει ο κ. Κουμαρτζής.

Στα πρότυπα αυτής της εταιρίας, ιδρύεται το 1923 στην Αθήνα, η Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών, η πρώτη εταιρία που ασχολήθηκε επιστημονικά με τη μελέτη και τη καταγραφή παραφυσικών φαινομένων στην Ελλάδα από τον Άγγελο Τανάγρα.



Η αναγνώρισή του Δρ. Τανάγρα από τον διεθνή χώρο της παραψυχολογίας δεν άργησε να έρθει, με την ανακήρυξη του σε επίτιμο μέλος της Βρετανικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Έτσι η Εταιρεία, χάρη στον πρόεδρό της, κατάφερε να συγκεντρώσει στις τάξεις της, την αφρόκρεμα της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας της εποχής αλλά και την προσοχή της ελληνικής κοινωνίας στο σύνολό της.

Στο ερευνητικό της επιτελείο συμμετείχαν μερικοί εκ των σημαντικότερων Ελλήνων επιστημόνων της εποχής (αρχίατροι, ακαδημαϊκοί, ψυχίατροι και ψυχολόγοι, χημικοί, φυσικοί, βιολόγοι κ.ά.), πλάι σε πλήθος διαμέσων (medium). Εξαιτίας των προσωπικοτήτων που αποτελούσαν το ερευνητικό προσωπικό της, η εταιρία βρήκε άμεσα χορηγό, στο πρόσωπο της Αλεξάνδρας Χωρέμη-Μπενάκη, της γνωστής οικογενείας.

«Το κίνημα του Πνευματισμού που είχε αναπτυχθεί σε Η.Π.Α. και Ευρώπη, άρχισε να αγγίζει και τη χώρα μας και σύντομα έγινε «μόδα» και στην ελληνική κοινωνική αφρόκρεμα. Τότε ήταν που έκανε την εμφάνιση της και η Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών προσπαθώντας να βάλει σε επιστημονική βάση όσα φαινόμενα εμφανίζονταν ως παραφυσικά και παράλληλα να καταδείξει την εξαπάτηση, όταν αυτή λάμβανε χώρα. Την περίοδο αυτή, των απανωτών και έντονων αλλαγών για τη χώρα, τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, άνθρωποι τόσο υψηλού όσο και χαμηλού κοινωνικού επιπέδου συγκεντρώνονταν σε σπίτια και με τη βοήθεια διαμέσων προσπαθούσαν να έρθουν σε επαφή με τα πνεύματα νεκρών συγγενών και φίλων. Μάλιστα, όλο αυτό γινόταν πολλές φορές μέσα σε ένα πλαίσιο επιστημονικοφάνειας.
Οι έρευνες της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών ήταν κάτι διαφορετικό. Στην Εταιρεία συγκεντρώνονταν άνθρωποι τόσο υψηλού όσο και χαμηλού κοινωνικού επιπέδου οι οποίοι με τη βοήθεια διαμέσων προσπαθούσαν να έρθουν σε επαφή με τα πνεύματα νεκρών συγγενών και φίλων» αναφέρει ο κ. Κουμαρτζής.




«Μάλιστα, όλο αυτό γινόταν μέσα σε ένα πλαίσιο επιστημονικοφάνειας, μιας και συμμετείχαν πολλές φορές επιστήμονες, προσπαθώντας να αποδείξουν πειραματικά την αλήθεια ή και την εξαπάτηση πίσω από τα πνευματιστικά φαινόμενα. Υπό το πλαίσιο αυτό, ο Δρ. Τανάγρας και τα μέλη της εταιρίας ερεύνησαν μέσα σε βάθος χρόνου φαινόμενα τηλεκίνησης, εκτοπλάσματος, τηλεπάθειας, poltergeist, προφητικών ονείρων κ.ά.» συμπληρώνει ο συγγραφέας ενώ διευκρινίζει πως χάριν της μεγάλης εκτίμησης που έχαιρε ο Δρ. Τανάγρας από την επιστημονική κοινότητα, εξ' αρχής καλούσε σημαίνουσες προσωπικότητες να παραβρεθούν ως μάρτυρες ή ερευνητές στα φαινόμενα που μελετούσε.

«Σε μια προσπάθεια να καταγράψουμε ενδεικτικά μερικές από αυτές, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον αρχίατρο της Ναυτικής Ακαδημίας, Π. Νιρβάνα, τον έφορο αρχαιοτήτων, Α. Φιλαδελφεύ καθώς και τον τότε διευθυντή της Λαϊκής Τράπεζας, K. Καλυβίτη».



Το επιτυχημένο πείραμα τηλεπάθειας

Όπως θα περίμενε κανείς, σε κάθε φαινόμενο ακολουθούνταν και διαφορετική ερευνητική διαδικασία, πάντα όμως με την πλέον επιστημονική προσέγγιση για τα δεδομένα της εποχής. Ως ενδεικτικό παράδειγμα των πειραμάτων της εποχής ο κύριος Κουμαρτζής αναφέρει την επιτυχή έκβαση πειραμάτων τηλεπάθειας μεταξύ Παρισιού και Αθήνας.

«Ήταν στο τελευταίο διεθνές συνέδριο Ψυχικών Ερευνών στο Παρίσι, το 1928, όταν μέσα από τις γαλλικές ανακοινώσεις ξεχώρισε αυτή του Dr. Warcolier, σχετικά με την επιτυχή έκβαση πειραμάτων τηλεπάθειας μεταξύ Παρισιού και Νέας Υόρκης.

Στα πειράματα αυτά συμμετείχαν η ομάδα του Dr. Warcolier του Μεταψυχικού Ινστιτούτου Παρισίων και η αντίστοιχη του Dr. Murphy, καθηγητή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, όπου και δίδασκε πειραματικά τη μεταβίβαση σκέψης, σε τέτοιο βαθμό είχε φτάσει η αναγνώριση των ψυχικών ερευνών κατά το παρελθόν...
Ο Άγγελος Τανάγρας, ως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών, έδειξε αμέσως ενδιαφέρον και προχώρησε στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να πραγματοποιηθούν ανάλογα πειράματα μεταξύ Αθηνών και Παρισιού. Κάπως έτσι, σχηματίστηκαν δύο ομάδες στις πόλεις αυτές.


Κάθε ομάδα αποτελούνταν από πομπούς και από δέκτες. Από το Αστεροσκοπείο Αθηνών ζητήθηκε η ακριβής διαφορά ώρας μεταξύ Αθήνας και Παρισιού. Έτσι, στις 14 Ιανουαρίου του 1928, ημέρα Σάββατο, οι δύο ομάδες συγκεντρώθηκαν στα γραφεία της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών και στο Μεταψυχικό Ινστιτούτο Παρισίων αντίστοιχα.

Η ελληνική ομάδα αποτελούταν από τον Τανάγρα, τις διάμεσους Κωνσταντία Νικολαΐδου και δεσποινίδα Ελπινίκη, τους νευρολόγους Βλαστό και Κωνσταντινίδη, τον ιατρό Ζαφειρέλλη, τον πανεπιστημιακό καθηγητή ψυχολογίας Βορέα, τον επίσης πανεπιστημιακό καθηγητή φαρμακευτικής χημείας Εμμανουήλ, καθώς και μία πληθώρα ιατρών, αρχιάτρων και λοιπών επιστημόνων.

Το πρώτο σχήμα που έπρεπε να στείλουν οι πομποί της ομάδας της Αθήνας ήταν ένας ερυθρός κύκλος με διάμετρο 26 εκατοστά και πάχος 10, ενώ η ομάδα των Παρισίων μία τριγωνική σφραγίδα που έφερε ένα θυρεό. Παράλληλα, οι εκάστοτε δέκτες προσπαθούσαν να οραματιστούν το σχήμα που έστελναν οι αντίστοιχοι πομποί.
Τα αποτελέσματα καταγραφήκαν αμέσως, κλείστηκαν σε φάκελο και στάλθηκαν την ίδια μέρα ταχυδρομικώς στην Αθήνα και στο Παρίσι αντίστοιχα.

Με το ίδιο πειραματικό πρωτόκολλο τα πειράματα συνεχίστηκαν μεταξύ Αθηνών, Παρισίου και Λονδίνου, ενώ αργότερα προστέθηκαν και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Χάγη και η Βαρσοβία» αναφέρει ο κ. Κουμαρτζής.



Η αποδοχή της Ελληνικής Κοινωνίας


Σύμφωνα με τον κ. Κουμαρτζή, τόσο τα πειράματα όσο και τα αποτελέσματα τους, έκαναν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης να μιλούν για την ελληνική εταιρεία Ψυχικών Ερευνών αλλά και τον ίδιο τον Άγγελο Τανάγρα να πει στα πλαίσια του δεκαετή εορτασμού της Εταιρείας

«[…] τιμώντα το ελληνικόν όνομα εν τη ξένη και ανυψώσαντα την Εταιρείαν εις εθνικόν κεφάλαιον εν τη διεθνή επιστήμη. Διότι η Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, κατορθώσασα να επιβληθή τω εξωτερικώ, είναι η μόνη διεθνούς κύρους Εταιρεία εν Ελλάδι».

Το στάδιο εξέλιξης δε των δραστηριοτήτων και του έργου της εταιρείας ήταν τόσο προχωρημένο, ώστε ιδρύθηκε και φροντιστήριο τελειοφοίτων και φοιτητών, με σκοπό να σχηματίζουν προσωπική γνώμη για τη θεωρία που μελετούσαν στις πανεπιστημιακές αίθουσες, εξηγεί ο κ. Κουματρζής.

«[…] εις τα γραφεία της Εταιρείας φροντιστηρίου τελειόφοιτων και φοιτητών, όπως οι νέοι επιστήμονες οίτινες μέχρι τούδε ενεποτίζοντο με υλιστικάς θεωρίας εις το Πανεπιστήμιον παρά μερικών ασυγχρονίστων καθηγητών, ημπορούν να κρίνουν και να μορφώνουν ιδίαν γνώμην επί τη βάσει πειραματικών τεκμηρίων […]».

Άλλωστε, όπως συμπληρώνει, χάρη στην εταιρεία, ο κλάδος της Ψυχικής εισήχθη στα Επιστημονικά Επιμελητήρια της χώρας με τη βοήθεια του μικροβιολόγου Δ. Σωτηριάδη, ενώ το 1929, στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, εισήχθη η πειραματική τηλεπάθεια με καθηγητή τον κ. Βορέα.

«Έως το 1933 μάλιστα, στο πρόγραμμα σπουδών συμπεριλήφθηκε ολόκληρη σειρά ψυχικών φαινομένων. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και το γεγονός ότι λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε κατατεθεί πρόταση νόμου που συμπεριελάμβανε την ίδρυση ακαδημαϊκής έδρας Παραψυχολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο, τότε εύλογα συμπεραίνει κανείς σε τι βαθμό είχε φτάσει η αναγνώριση του έργου της εταιρίας».



Οι υποστηρικτές




Οι στιγμές αναγνώρισης και σεβασμού της πολιτικής, κοινωνικής και επιστημονικής κοινότητας προς την εταιρία και τον Δρ. Τανάγρα υπήρξαν αρκετές.

«Ένθερμος και στενός υποστηρικτής της εταιρίας υπήρξε ο Σίμων Μέναρδος πρώτος Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, την ίδια εποχή που στο συμβούλιο υπήρξε και ο Κωστής Παλαμάς. Συχνά λάμβανε μέρος στις συναντήσεις της εταιρίας η Καλλιρρόη Παρρέν, γνωστή ιστορική προσωπικότητα της εποχής ως μία από τις πρώτες φεμινίστριες στην Ελλάδα" αναφέρει ο συγγραφέας, αποδεικνύοντας πως ο κατάλογος, με γνωστές πλέον σήμερα προσωπικότητες της εποχής ήταν μακρύς.

«Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, δεν μας δημιουργεί πλέον εντύπωση το γεγονός ότι η Αλεξάνδρα Χωρέμη-Μπενάκη, κόρη του γνωστού ευεργέτη του έθνους, αποφάσισε να στηρίξει έμπρακτα το έργο της εταιρίας. Όπως αναφέρει ο Δρ. Τανάγρας σε επιστολή του προς τον Dr. Warcollier (στα γαλλικά) το 1933 :

«Έχω την ευχαρίστηση να σας ανακοινώσω ότι στις 5 Δεκεμβρίου γιορτάσαμε τα 10 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας μας, το 1923. Μετά από εμένα, πολλοί καθηγητές πήραν τον λόγο ανάμεσα σ’ αυτούς και ο Δρ. Λιβιεράτος (καθηγητής Παθολογίας), ο Δρ. Μέρμηγκας (καθηγητής Χειρουργικής), καθώς επίσης και ο πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Αθηνών, Δρ. Βλαβιανός. Παραβρέθηκαν πολλοί καθηγητές, βουλευτές, άνθρωποι των γραμμάτων και μεγάλο πλήθος. Όλος ο τύπος ήταν πολύ ευνοϊκός απέναντι μας. Όλοι ανακοίνωσαν ότι η εταιρεία μας επέβαλε την ψυχική έρευνα στην Ελλάδα. [...]
Επί ευκαιρία αυτών των γενεθλίων, μια Ελληνίδα πάμπλουτη και πολύ πνευματώδης, η κ. Αλεξάνδρα Χωρέμη, κόρη του Έλληνα ευεργέτη Μπενάκη, βεβαίωσε τη συνέχεια του έργου της Εταιρείας μας με μία ετήσια χορηγία στη μνήμη των γονέων της. Η κ. Χωρέμη έχει την πρόθεση να ιδρύσει ένα μεγάλο ίδρυμα ψυχικής έρευνας στην Αθήνα».



Το Τέλος



Δυστυχώς, η έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου «έπεσε» πάνω στην καλύτερη καμπή στην ιστορία της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Οποιαδήποτε χρηματοδότηση από ιδιώτες ή συνδρομητές (από το 1925 ο Δρ. Τανάγρας εξέδιδε το περιοδικό της εταιρίας “Ψυχικαί Ερεύναι) διακόπηκε αμέσως, ενώ η προσωπική περιουσία του Α. Τανάγρα είχε ήδη εξαντληθεί εξολοκλήρου. Η εταιρία είδε να χάνονται τα περισσότερα μέλη της - ποιος είχε πλέον «όρεξη» για επιστημονική έρευνα, όταν υπήρχε θέμα επιβίωσης; - ενώ ο Τανάγρας έμενε να παλεύει μόνος του.

«Όταν τελείωσε ο πόλεμος, ό,τι είχε απομείνει ήταν η ανάμνηση της εταιρίας και ένας Τανάγρας πλήρως απομονωμένος. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, η μόνη οικονομική στήριξη που είχε ήταν από το ίδρυμα παραψυχολογίας (Parapsychology Foundation) της Νέας Υόρκης και την ιδρυτή του, Eileen J. Garrett.» Αυτός είναι και ο λόγος, όπως μας λέει ο κ. Κουμαρτζής, που τα ημερολόγια του Άγγελου Τανάγρα με τα πειράματα της εποχής σήμερα δεν βρίσκονται στην Ελλάδα.

«Λίγο πριν πεθάνει, έστειλε ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού του αρχείου και τα προσωπικά του ημερολόγια στις Η.Π.Α., ώστε να προστατευθούν στη βιβλιοθήκη του οργανισμού. Εκεί παραμένουν μέχρι σήμερα, με την ύπαρξη τους εντελώς άγνωστη στο ελληνικό κοινό μέχρι πριν λίγο καιρό».




The Tanagras Project

Σήμερα γίνεται από τον κ. Κουμαρτζή, μια προσπάθεια επαναπατρισμού τους, ενώ ταυτόχρονα μέσα από δύο βιβλία που έχει γράψει και ένα ντοκυμαντέρ που έχει γυρίσει για την εμβληματική αυτή προσωπικότητα και το έργο της, επιχειρείται η γνωστοποίηση του έργου του και της ζωής του. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας όλη η έρευνα για στη ζωή και το έργο του πατέρα της παραψυχολογίας ξεκίνησε διάβαζοντας τυχαία μια αναφορά για τον Δρ Τανάγρα.

«Για εμένα, η προσωπικότητα του Δρ. Τανάγρα ήταν αυτή που με τράβηξε εξ αρχής, όταν έπεσα τυχαία σε μία σχετική αναφορά κατά την έρευνα μου για ένα από τα πρώτα μου άρθρα στον ειδικό τύπο. Έκτοτε, συνέλλεγα οποιαδήποτε σχετική πηγή συναντούσα, με αποκορύφωμα, την αποστολή από τις ΗΠΑ αντιγράφων του ημερολογίου και του προσωπικού φωτογραφικού αρχείου του Τανάγρα, μετά από 2ετή μου προσπάθεια να πείσω τον οργανισμό για τις αγνές μου προθέσεις.

Ανατρέχοντας το ημερολόγιο και τις εκατοντάδες μοναδικές φωτογραφίες της εποχής του που περιλαμβάνονται, δεν θα ήταν υπερβολικό να πω πως έκανα ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο και στις σημαντικότερες ιστορικές στιγμές του ελληνικού έθνους στον 20ο αιώνα. Διότι πέρα από την ενασχόληση του Δρ. Τανάγρα με τον κλάδο της Παραψυχολογίας, υπήρξε αρχίατρος του Πολεμικού Ναυτικού και παράλληλα αναγνωρισμένος και πολυβραβευμένος λογοτέχνης. Εξαιτίας των παραπάνω, ήταν παρόν στα περισσότερα σημαντικά γεγονότα της εποχής, ενώ είχε και την πένα ώστε να τα αποτυπώσει με γλαφυρό τρόπο στο χαρτί.

Κάπως έτσι, είδα μέσα από τα μάτια του Τανάγρα ξανά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την πυρπόληση της Σμύρνης, όπου ήταν παρόν, τη δολοφονία του πρωθυπουργού Δηλιγιάννη κ. ά. Επιπλέον, γνώρισα τα φιλοσοφικά και κοινωνικά σαλόνια της εποχής στην Αθήνα, είδα μέσα από τα μάτια του την τότε πολιτική και κοινωνική αφρόκρεμα της Ελλάδας, ενώ έζησα μαζί του όλες τις προσπάθειες του για τη διάδοση της επιστημονικής έρευνας πάνω στα παραφυσικά φαινόμενα.

Κυρίως όμως, γνώρισα έναν άνθρωπο των αρχών του 20ου αιώνα, με απόψεις που θεωρούνται ακόμα και σήμερα, έναν αιώνα μετά, προοδευτικές και εν μέρει… επαναστατικές.



Έτσι αποφάσισα να καταγράψω στο βιβλίο «Ψυχικές Έρευνες στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 2010, από τις Εκδόσεις Δίον, μία πρώτη επαφή με τη χρυσή περίοδο της επιστημονικής έρευνας πάνω σε παραφυσικά. φαινόμενα στη χώρα μας. Εκεί συμπεριλαμβάνονται πολλά περιστατικά παραφυσικών φαινομένων και ο τρόπος με τον οποίο ερευνήθηκαν από τον Δρ. Τανάγρα και την εταιρία, μέσα από στοιχεία που υπάρχουν σε παλιά τεύχη του περιοδικού «Ψυχικαί Ερεύναι».

Στη συνέχεια βέβαια, μελετώντας το στάδιο που βρίσκεται σήμερα ο κλάδος της Παραψυχολογίας, τις έρευνες που γίνονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού και τα φαινόμενα που έχουν αποδειχθεί πέρα πάσας αμφιβολίας, έγραψα το δεύτερο βιβλίο «Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας» που εκδόθηκε το 2011 από τις ΕκδόσειςiWrite.gr .

Και τα δύο παραπάνω βιβλία εντάσσονται στις δραστηριότητες του The Tanagras Project, μίας συλλογικής εθελοντικής προσπάθειας να συνδεθεί ξανά ο Έλληνας αναγνώστης με την πλούσια παραψυχολογική ιστορία της χώρας του. Πέρα από τα δύο βιβλία λοιπόν, έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα και στήλες σε περιοδικά και εφημερίδες, ενώ έχει γυριστεί και κυκλοφορήσει, με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, ένα σχετικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Δρ. Άγγελος Τανάγρας, η Τελευταία Διάλεξη» ,που προβλήθηκε μάλιστα το 2013 στην Ιταλία. 
Απώτερος στόχος μας είναι ο επαναπατρισμός των ημερολογίων και του προσωπικού αρχείου του Άγγελου Τανάγρα, ο οποίος θα πυροδοτήσει ξανά το ενδιαφέρον του κοινού μέσα από εκθέσεις, φωτογραφικά αφιερώματα κ.λπ. Ήδη έχουν γίνει οι πρώτες κινήσεις για την εύρεση του κατάλληλου φορέα να φιλοξενήσει τα αρχεία, μιας και έχει κατατεθεί σχετική πρόταση στη διοίκηση του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα. Για την επιτυχή έκβαση όμως της συλλογικής προσπάθειας του TheTanagrasProject, χρειάζεται η βοήθεια όλων μας».

H τραγική ιστορία των Ινδιάνων της Αμερικής



Αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν από την περιπέτεια του Χριστόφορου Κολόμβου στα εδάφη που θα έμεναν τελικά γνωστά ως Αμερική, μια διαφορετική ομάδα ανθρώπων ανακάλυπτε την ίδια ήπειρο: οι νομάδες πρόγονοι των σημερινών Ινδιάνων περνούσαν από μια στενή γλώσσα γης από την Ασία στην Αλάσκα πριν από 12.000 χρόνια.

Κι έτσι, μέχρι να αποβιβαστούν οι πρώτοι ευρωπαίοι εξερευνητές στον Νέο Κόσμο εκεί στον 15ο αιώνα, περισσότεροι από 50 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν αποικίσει την άγνωστη σε μας στεριά. Περίπου 10 εκατομμύρια από αυτά ζούσαν στην περιοχή των σημερινών ΗΠΑ.

Όσο ο καιρός περνούσε, ο μεταναστευτικός πληθυσμός των γηγενών Αμερικανών και οι απόγονοί τους πιέζονταν ολοένα και πιο νοτιοανατολικά, αν και οι σκληροτράχηλοι Ινδιάνοι δεν φαίνονταν να είχαν πρόβλημα προσαρμογής στα νέα περιβάλλοντα. Ανθρωπολόγοι, εθνολόγοι και γεωγράφοι παρατηρούσαν πια τις καθημερινές τους συνήθειες και τα νομαδικά μοτίβα τους.

Το 1492, όταν ανταμείφθηκε η παροιμιώδης περιέργεια του Κολόμβου δηλαδή, οι ανεξάρτητες φυλές των Ινδιάνων ήταν πραγματικά αναρίθμητες: οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερες από 300 τοπικές γλώσσες και διαλέκτους!

Σήμερα τα πράγματα είναι σαφώς διαφορετικά για τους γηγενείς Αμερικανούς, καθώς η επαφή με το λευκό χλομό πρόσωπο μόνο ευεργετική δεν στάθηκε για τον πληθυσμό τους: στην ομοσπονδιακή απογραφή του 2010, οι Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής και οι Εσκιμώοι της Αλάσκας εκτιμήθηκαν στα 5,2 εκατ. ανθρώπους, με τον πληθυσμό τους να έχει σημειώσει μάλιστα ραγδαία αύξηση της τάξης του 39% σε σχέση με το 2000.

Οι ντόπιοι Αμερικανοί είδαν τις ζωές τους να αλλάζουν ριζικά μετά την άφιξη του «πολιτισμένου» Ευρωπαίου στα εδάφη των προγόνων τους, ώρα να δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά τις τρανές ινδιάνικες φυλές της Βόρειας Αμερικής (εξαιρουμένου του Μεξικού) και τη μοίρα τους…




Η Αρκτική: Οι Ινουίτ και οι Εσκιμώοι του Βορρά



Η παγωμένη και αφιλόξενη περιοχή της Αλάσκας, του Καναδά και της Γροιλανδίας, κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, ήταν άλλοτε σπίτι των Εσκιμώων. Τόσο οι Ινουίτ όσο και οι Αleut μιλούσαν και συνεχίζουν να μιλούν διαλέκτους που πηγάζουν απευθείας από τις πρωτόγονες ντοπιολαλιές των Εσκιμώων. Ο αρκτικός πληθυσμός των γηγενών Αμερικανών ήταν συγκριτικά μικρός και διάσπαρτος, καθώς οι νομάδες ήταν αναγκασμένοι να ακολουθούν τη λεία τους (φώκιες και πολικές αρκούδες κυρίως), καθώς εκείνη μετανάστευε κατά μήκος της τούνδρας.

Την ίδια ώρα όμως που στα βόρεια της ευρύτερης περιοχής οι Ινουίτ κυνηγούσαν κατά πόδας τα άγρια θηρία, στα νοτιότερα σημεία οι Aleut είχαν φτιάξει μονιμότερους οικισμούς, ψαροχώρια κυρίως κατά μήκος των ακτών. Οι Ινουίτ του Βορρά διέμεναν σε ιγκλού και οι Aleut σε θολωτά παραπήγματα καμωμένα από ξύλα και χώμα. Τα ρούχα τους ήταν φτιαγμένα από δέρμα φώκιας, το οποίο χρησίμευε επίσης τόσο στα έλκηθρα της φυλής όσο και στις βάρκες τους (όπως τα περίφημα καγιάκ των Ινουίτ). Μέχρι την προσάρτηση όμως της Αλάσκας από τις ΗΠΑ το 1867, οι δεκαετίες της καταπίεσης, των εκτοπίσεων και της επαφής τόσο με τον λευκό όσο και με τις αρρώστιες του είχαν αποδεκατίσει τον πληθυσμό των Εσκιμώων: είχαν απομείνει πια μόλις 2.500 ψυχές. Οι απόγονοι των επιζώντων συνεχίζουν να ζουν στα αφιλόξενα τοπία του αμερικανικού Βορρά…



Η Υπο-Αρκτική: Το κυνήγι της γούνας και οι ερυθρόδερμοι




Η τούνδρα του Βορρά δίνει προοδευτικά τη θέση της στην τάιγκα της ενδοχώρας Αλάσκας και Καναδά, με τα κωνοφόρα να δεσπόζουν πια στο τοπίο. Εκεί κατοικούσαν κάποτε δύο βασικές πληθυσμιακές ομάδες ερυθρόδερμων, καθεμιά με τη δική της γλωσσική παράδοση: οι φυλές της δυτικής ακτής που μιλούσαν την Athabaskan (οι Tsattine, οι Gwich’Ιn και οι Deg Xinag, γνωστοί και ως Ingalik) και οι φατρίες της ανατολικής ακτής που μιλούσαν την Αλγκόνκιαν: οι Cree, οι Ojibwa και οι Naskapi. Η μετακίνηση παρέμενε δύσκολη και σε αυτή την τεράστια περιοχή, κάτι που έκανε τους πληθυσμούς αραιούς και σποραδικούς.

Οι Ινδιάνοι δεν ζούσαν εδώ σε μόνιμους καταυλισμούς αλλά σε μικρές και ευέλικτες ομάδες με οικογενειακούς δεσμούς, οι οποίες κυνηγούσαν κατά πόδας τα μεταναστευτικά πρότυπα του καριμπού (καναδικός τάρανδος). Οι ινδιάνικες φυλές ήταν πλήρως εναρμονισμένες με το αφιλόξενο φυσικό περιβάλλον, μέχρι τον 17ο και 18ο τουλάχιστον αιώνα, όταν το εμπόριο της γούνας γενικεύτηκε στην περιοχή και άρχισε να εμποδίζει τη ζωή των ερυθρόδερμων. Αντί να κυνηγούν λοιπόν πλέον για να τρέφονται, οι Ινδιάνοι επικεντρώθηκαν τώρα στην προμήθεια δερμάτων και γουνών στους ευρωπαίους εμπόρους, κάτι που οδήγησε προοδευτικά στον εκτοπισμό και την εξόντωση τελικά πολλών παραδοσιακών κοινοτήτων της περιοχής…


Τα Βορειοανατολικά: Οι πολεμοχαρείς Ιροκουά



Η ευρύτερη περιοχή που απλώνεται από την ανατολική ακτή του Καναδά μέχρι τη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ και την Κοιλάδα του Μισισιπή στην ενδοχώρα ήταν μια από τις πρώτες που υποδέχθηκαν τον λευκό Ευρωπαίο στα εδάφη του Νέου Κόσμου. Εκεί ζούσαν φυσικά μια σειρά από τρανές ινδιάνικες φυλές, που μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες: τους Ιροκουά (φυλές δηλαδή όπως οι Μοχόκ, Καγιούγκα, Ονέιντα, Εριέ, Ονοντάνγκα, Σενέκα και Τισκαρόρα), που ζούσαν κατά μήκος ποταμών και λιμνών σε οχυρωμένους μόνιμους καταυλισμούς, και τους ομιλούντες την Αλγκόνκιαν (φυλές όπως οι Χιουρόν, Pequot, Fox, Shawnee, Wampanoag, Delaware και Menominee), οι οποίοι διέμεναν σε μικρούς αγροτικούς οικισμούς και ψαροχώρια κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού και καλλιεργούσαν καλαμπόκι, φασόλια και ζαρζαβατικά. Οι πολεμοχαρείς φυλές των Βορειοανατολικών συνήθιζαν να κάνουν επιδρομές στα γειτονικά φύλα και αυτή ήταν η καθημερινότητά τους.

Ειδικά οι Ιροκέζοι, παραήταν εχθρικοί και όσοι δεν ήταν μέλη της συμμαχίας τους (Ένωση των Πέντε Εθνών από το 1570) διέτρεχαν μόνιμο κίνδυνο. Το πράγμα των τεταμένων σχέσεων έγινε ακόμα πιο περίπλοκο μετά την άφιξη των ευρωπαίων αποίκων και σαν να μην έφτανε αυτό, ο αμερικανικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας ανάγκασε τις ινδιάνικες φυλές της περιοχής να διαλέξουν στρατόπεδα. Οι Ιροκουά βρέθηκαν τώρα αντιμέτωποι με τους αλγκονκίν γείτονές τους στο πεδίο της μάχης του λευκού, την ίδια στιγμή που οι οικισμοί των χλομών προσώπων συνέχιζαν να επεκτείνονται προς τα δυτικά. Το αποτέλεσμα δεν ήταν άλλο από τον εκτοπισμό και των δύο ντόπιων πληθυσμιακών ομάδων από τα προγονικά τους εδάφη. Οι Ιροκέζοι αριθμούν σήμερα (2010) 40.000 μέλη…


Τα Νοτιοανατολικά: Οι χωρικοί Τσερόκι



Τα νότια των Βορειοανατολικών και τα βόρεια του Κόλπου του Μεξικού είναι μια εύφορη αγροτική έκταση που εκμεταλλεύονταν επί αιώνες οι ερυθρόδερμοι της περιοχής: εξπέρ στην καλλιέργεια της γης, οι Ινδιάνοι των Νοτιοανατολικών ζούσαν από τις σοδειές καλαμποκιού, φασολιών, κολοκύθας, καπνού αλλά και ηλίανθου, έχοντας οργανώσει τη ζωή τους σε μικρούς αγροτικούς καταυλισμούς.

Η πλέον πασίγνωστη φυλή της περιοχής ήταν οι Τσερόκι, οι οποίοι από κοινού με τους Chickasaw, Choctaw, Creek και Seminole είχαν σκαρώσει τη συμμαχία των «Πέντε Πολιτισμένων Φυλών», καθώς οι τοπικές διάλεκτοι που μιλούσαν προέρχονταν όλες από την οικογένεια της γλώσσας Muskogean. Μέχρι την ανεξαρτησία όμως των Αμερικανών από τους Βρετανούς, οι φυλές των Νοτιοανατολικών Πολιτειών είχαν ήδη χάσει μεγάλα τμήματά τους από τους εκτοπισμούς και τις αρρώστιες των Δυτικών.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, ομοσπονδιακός νόμος του 1830 ολοκλήρωσε τον οριστικό διωγμό των «Πέντε Πολιτισμένων Φυλών» από τα πατρώα εδάφη τους (Τζόρτζια, Αλαμπάμα, Βόρεια Καρολίνα, Φλόριντα και Τενεσί), ώστε να περιέλθουν στα χέρια του λευκού αποίκου: μεταξύ 1830- 1838, οι ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ ανάγκασαν περισσότερους από 100.000 Ινδιάνους των Νοτιοανατολικών Πολιτειών να πάρουν τα μπογαλάκια τους και να μετακινηθούν στην «Ινδιάνικη Περιοχή» στα δυτικά του ποταμού Μισισιπή (σημερινή Οκλαχόμα). Οι Τσερόκι απαθανάτισαν στη λαϊκή τους μούσα τον ξεριζωμό και την πορεία της ντροπής ως Μονοπάτι των Δακρύων…


Οι Μεγάλες Πεδιάδες: Σεγιέν και Κομάντσι



Η τεράστια περιοχή που εκτείνεται μεταξύ του ποταμού Μισισιπή και των Βραχωδών Όρεων, από τον σημερινό Καναδά μέχρι και τον Κόλπο του Μεξικού, κατοικούταν άλλοτε από τοπικές φυλές κυνηγών και αγροτών, πολύ πριν καταφτάσουν οι διψασμένοι για εμπόριο και εξερευνήσεις Ευρωπαίοι. Οι φυλές της περιοχής μιλούσαν γλώσσες όπως οι Siouan, Caddoan, Uto-Aztecan, Athabaskan και Αλγκόνκιαν και ανήκαν σε διάφορες ομάδες και παραδόσεις.

Μετά την επαφή όμως με τον Ευρωπαίο και ειδικά με τους ισπανούς αποικιοκράτες του 18ου αιώνα που έφεραν άλογα στην περιοχή, οι ινδιάνικες φυλές των πεδιάδων έγιναν προοδευτικά νομαδικές. Οι Σεγιέν, Κομάντσι, Αραπάχο, Κρόου και Μαυροπόδαροι κυνηγούσαν πια καβάλα στα άλογά τους τα κοπάδια με τους βίσονες, από το δέρμα των οποίων κατασκεύαζαν τις καλύβες τους, το αρχετυπικό ινδιάνικο κωνικό τίπι. Όσο ο λευκός άποικος μετακινούταν όμως δυτικότερα στις Μεγάλες Πεδιάδες και γειτνίαζε πια επικινδύνως με τους Ινδιάνους, έφερε μαζί του πολύ πιο καταστρεπτικά καλούδια για τους ίδιους: καταναλωτικά αγαθά όπως μαχαίρια και κατσαρολικά, όπλα και πρωτόγνωρες ασθένειες φυσικά.

Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, ο λευκός κυνηγός είχε αποδεκατίσει τα κοπάδια των αμερικανικών βούβαλων και οι κοινότητές του στράφηκαν τώρα στην καταπάτηση της ινδιάνικης γης. Χωρίς τρόπο να βγάζουν πια τα προς το ζην, οι Ινδιάνοι των Μεγάλων Πεδιάδων μεταφέρθηκαν τελικά (αν και πάντα απρόθυμα) σε κυβερνητικούς καταυλισμούς…


Τα Νοτιοδυτικά: Ναβάχο και Απάτσι



Η τεράστια άνυδρη έκταση της ερήμου που εκτείνεται στη σημερινή Αριζόνα και το Νέο Μεξικό (αλλά και σε τμήματα του Κολοράντο, της Γιούτα, του Τέξας και του Μεξικού) έδωσε ζωή σε δυο χαρακτηριστικά διαφορετικούς τρόπους διαβίωσης στον αυτόχθονα πληθυσμό της Αμερικής. Οι Χόπι, Ζούνι, Ζούμα και Yaqui ζούσαν από την καλλιέργεια του καλαμποκιού, των φασολιών και της κολοκύθας και διέμεναν σε μόνιμους καταυλισμούς καμωμένους από πέτρα και πλίνθους (τα περίφημα και πολυώροφα πουέμπλο).

Οι Ναβάχο και οι Απάτσι όμως παρέμεναν νομάδες, κυνηγώντας βούβαλους και κάνοντας επιδρομές στους γείτονές τους για να βάλουν στο χέρι τις σοδειές τους. Οι καταυλισμοί τους ήταν σαφώς πιο προσωρινοί από των χωρικών γειτόνων τους και κατασκευάζονταν από λάσπη και χώμα. Μέχρι τον Αμερικανο-Μεξικανικό Πόλεμο ωστόσο, όταν οι Νοτιοδυτικές Πολιτείες προσαρτήθηκαν στις ΗΠΑ, ένα σεβαστό ποσοστό του γηγενούς πληθυσμού είχε ήδη αποδεκατιστεί (οι ισπανοί αποικιοκράτες και οι ιεραπόστολοι υποδούλωσαν, για παράδειγμα, ολόκληρη την ινδιάνικη φυλή των Πουέμπλο, εξολοθρεύοντάς τους σε εξαντλητική καταναγκαστική εργασία σε ισπανικά ράντσα). Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έκλεισε τους εναπομείναντες Ινδιάνους της ευρύτερης περιοχής σε καταυλισμούς της ντροπής…


Η Μεγάλη Λεκάνη: Οι Σοσόνι



Το εκτεταμένο λεκανοπέδιο που σχηματίζουν τα Βραχώδη Όρη στα ανατολικά, η οροσειρά Σιέρρα Νεβάδα στα δυτικά, το οροπέδιο Κολούμπια στον βορρά και το οροπέδιο Κολοράντο στον νότο ήταν ένα ξεχασμένο από τον θεό ερημοτόπι από άνυδρες και σκονισμένες εκτάσεις, αλυκές και υφάλμυρες λίμνες. Ο γηγενής πληθυσμός, που μιλούσε τη γλώσσα των Σοσόνι ή αζτεκικές διαλέκτους, φυλές δηλαδή όπως οι Bannock, Paiute και Ute, τρεφόταν με ρίζες, σπόρους και καρπούς θάμνων, την ίδια στιγμή που κυνηγούσε φίδια, σαύρες και μικρά θηλαστικά. Καθώς ήταν πάντα σε κίνηση, διέμεναν σε προσωρινούς καταυλισμούς καμωμένους από ξύλο ιτιάς, φύλλα, χαμόκλαδα και λάσπη. Καθώς οι οικισμοί ήταν εντελώς προσωρινοί, τόσο η κοινωνική ιεραρχία όσο και η συλλογική αρχηγία στην κοινότητα δεν είχαν επίσημο χαρακτήρα.

Μετά την επαφή με τους Ευρωπαίους, πολλές ινδιάνικες φυλές της Μεγάλης Λεκάνης απέκτησαν άλογα και ομοίαζαν πια στους αυτόχθονες των Μεγάλων Πεδιάδων: τώρα ήταν έφιπποι κυνηγοί βίσονα και τάγματα εφόδου κατά φιλήσυχων γειτονικών φυλών. Όταν όμως ανακαλύφθηκε χρυσός και ασήμι στην περιοχή στα μέσα του 19ου αιώνα, η συντριπτική πλειονότητα των τοπικών φυλών έχασε τα εδάφη της και τη ζωή της τελικά…


Η Καλιφόρνια: Το ινδιάνικο συνονθύλευμα



Πριν πατήσει το πόδι του στην Αμερική ο λευκός αποικιοκράτης, η καλοσυνάτη κλιματολογικά Καλιφόρνια φιλοξενούσε τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση ολάκερης της Βόρειας Αμερικής: 300.000 περίπου Ινδιάνοι ζούσαν εδώ στα μέσα του 16ου αιώνα. Και βέβαια ο πληθυσμός τους παρουσίαζε μεγάλη ποικιλομορφία: 100 διαφορετικές φυλές και οικογενειακές ομάδες μιλούσαν περισσότερες από 200 διαλέκτους!

Οι ακαδημαϊκοί ισχυρίζονται σήμερα ότι το γλωσσολογικό τοπίο της Καλιφόρνια ήταν πιο περίπλοκο ακόμα και από την Ευρώπη. Οι Maidu, Miwok και Yokuts μιλούσαν κοινή γλώσσα (αν και σε άλλες διαλέκτους), οι Chumash, Pomo, Salinas και Shasta είχαν τη δική τους και οι Tubabulabal, Serrano και Kinatemuk άρθρωναν ακόμα μια αζτέκικη παραδοσιακή λαλιά. Εδώ βρήκαν μάλιστα καταφύγιο και οι «Ινδιάνοι των Αποστολών», που είχαν εκτοπιστεί από τους Ισπανούς στις Νοτιοδυτικές Πολιτείες, και εδώ κατέφευγε κάθε κατατρεγμένος ερυθρόδερμος. Παρά τη διαφορετική καταγωγή τους όμως, πάμπολλες καλιφορνέζικες φυλές ζούσαν παρόμοιες ζωές: σχημάτιζαν ομάδες με δεσμούς αίματος που κυνηγούσαν βούβαλους ή ήταν απλά τροφοσυλλέκτες.

Η γεωργία δεν ήταν του γούστου τους, ήταν όμως η ειρήνη μεταξύ τους. Όταν οι πρώτοι ισπανοί εξερευνητές τρύπωσαν στην Καλιφόρνια στα μέσα του 16ου αιώνα άρχισαν οι περιπέτειες του τοπικού στοιχείου, οι οποίες κλιμακώθηκαν το 1769, όταν ο ιεραπόστολος Junipero Serra ίδρυσε την αποστολή στο Σαν Ντιέγκο που θα εγκαινίαζε μια πρωτόγνωρα βάρβαρη περίοδο αφομοίωσης, καταναγκαστικής εργασίας και βίαιου αποδεκατισμού. Ως αποτέλεσμα, το τοπικό στοιχείο της Καλιφόρνια αφανίστηκε από προσώπου γης…


Η Βορειοδυτική Ακτή: οι Σινούκ



Η Βορειοδυτική Ακτή, που εκτείνεται κατά μήκος των ακτών του Ειρηνικού από τη Βρετανική Κολούμπια μέχρι και τη Βόρεια Καλιφόρνια, έχει ήπιο κλίμα και άφθονες φυσικές πηγές. Ό,τι χρειαζόταν ο αυτόχθονας για να ζήσει, ήταν ήδη εκεί: σολομοί και άφθονη ψαριά, αλλά και φώκιες και μαλάκια. Ως αποτέλεσμα, αντίθετα από τις τροφοσυλλεκτικές φυλές και τις ορδές των κυνηγών που ακολουθούσαν τα μεταναστευτικά πρότυπα των ζώων από μέρος σε μέρος, οι Ινδιάνοι των Βορειοδυτικών Ακτών του Ειρηνικού ευημερούσαν και έχτισαν μόνιμους οικισμούς με εκατοντάδες μέλη ο καθένας.

Εδώ συναντάμε τη γνώριμη κοινωνική στρωμάτωση των Ινδιάνων, σαφώς πιο περίπλοκη από κάθε νομαδική κοινότητα γηγενών. Οι γνωστότερες φυλές της περιοχής ήταν οι Σινούκ και οι Χάιντα, αλλά εδώ ζούσαν επίσης και οι Tlingit, Tsimshian, Coos, Wakashan Kwakiutl, Nuu-chah-nulth (Nootka) και Salish…


Το Οροπέδιο: Ινδιάνικο κράμα



Το λεγόμενο «Οροπέδιο» καλύπτει τη διασταύρωση της Υπο-Αρκτικής, των Μεγάλων Πεδιάδων, της Μεγάλης Λεκάνης, της Καλιφόρνια και της Βορειοδυτικής Ακτής και εκτείνεται στις σημερινές πολιτείες των Αϊντάχο, Μοντάνα, ανατολικό Όρεγκον και Ουάσιγκτον. Οι Ινδιάνοι της περιοχής κατοικούσαν σε μικρούς και ειρηνικούς καταυλισμούς κατά μήκος ποταμών και ρυακιών και ζούσαν ψαρεύοντας σολομούς και πέστροφες, κυνηγώντας και συλλέγοντας άγρια μούρα, ρίζες και καρπούς.

Στα νότια του Οροπεδίου, η επικρατούσα γλώσσα ήταν η Penutian και όλες οι διάλεκτοι εκπορεύονταν από αυτή. Όσο για τις φυλές που τη μιλούσαν, ήταν οι Klamath, Klikitat, Modoc, Nez Perce, Walla Walla και Yakima (ή Yakama). Στα βόρεια του ποταμού Κολούμπια, οι Ινδιάνοι μιλούσαν παραλλαγές της Salishan, φυλές δηλαδή όπως οι Skitswish, Salish, Spokane και οι Κολούμπια. Ήταν τον 18ο αιώνα όταν άλλες ινδιάνικες φυλές έφεραν τα πρώτα άλογα στην περιοχή και πλέον το άτι έγινε αναπόσπαστο μέλος της καθημερινότητας: το άλογο ενσωματώθηκε στην οικονομία, βοήθησε να επεκταθεί η ακτίνα του κυνηγιού και μετέτρεψε τις τοπικές φυλές σε εμπόρους αλλά και διαμεσολαβητές μεταξύ Βορειοδυτικών και Μεγάλων Πεδιάδων.

Το 1805, οι εξερευνητές Λιούις και Κλαρκ πέρασαν από την περιοχή και σύντομα καραβάνια λευκών θα αποβιβάζονταν στο Οροπέδιο, προδιαγράφοντας το τέλος του τοπικού στοιχείου: μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όσοι Ινδιάνοι είχαν γλιτώσει τον αποδεκατισμό, είχαν εκτοπιστεί από τα πατρώα εδάφη και επανεγκαταστάθηκαν σε κρατικούς καταυλισμούς…

Εξαφανισμένα είδη ζώων που θα επαναφέρουν στη ζωή



Μην πάει αμέσως το μυαλό σας στο «Jurassic Park» και τους δεινόσαυρους, καθώς αυτοί μοιάζουν τελειωμένη ιστορία.

Για μια σειρά όμως από ζώα που εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη μας, το αναστάσιμο μήνυμα είναι έτοιμο να παραδοθεί.

Λίγο η κλιματική αλλαγή, λίγο ο πανταχού παρών ανθρώπινος παράγοντας και η καθαρή απερισκεψία του και να σου μια μακρά σειρά από σχετικά πρόσφατες εξαφανίσεις να λαμβάνουν χώρα στη Γη.

Ευτυχώς που προνόησε ο άνθρωπος να κρατήσει γενετικό υλικό από τα ζώα αυτά δηλαδή, το οποίο με τις σημερινές τεχνολογίες γενετικής αποκατάστασης δεν φαντάζει πια όνειρο απατηλό.

Την ώρα που μιλάμε μάλιστα γίνονται κοπιώδεις προσπάθειες για να έρθουν και πάλι στη ζωή χαμένα είδη.

Κι αν ηθικά ζητήματα μοιραία εγείρονται σε κάθε τέτοια απόπειρα, με τον άνθρωπο να προσπαθεί λες να το παίξει θεός, ας μην ξεχνάμε ότι δεν είχαμε κανένα πρόβλημα να το παίξουμε διάβολοι και να εξαφανίσουμε τα ζώα αυτά από προσώπου γης! Το να τα επαναφέρουμε στη ζωή μοιάζει έτσι απλή αποκατάσταση του λάθους μας…



Επιβατικό περιστέρι



Με το που έφτασαν οι πρώτοι ευρωπαίοι άποικοι στον Νέο Κόσμο, είδαν έκπληκτοι τα άφθονα επιβατικά περιστέρια της Βόρειας Αμερικής να αποτελούν το πολυπληθέστερο είδος πουλιού στον πλανήτη. Τόσος ήταν ο πληθυσμός τους μάλιστα που τα σμήνη έκρυβαν τον ήλιο όταν μετανάστευαν από τα πυκνά δάση της ανατολικής ακτής στα λημέρια τους στα κεντρικά της ηπείρου. Η καταστροφή χτύπησε όταν το λυσσαλέο κυνήγι και η εμπορική τους εκμετάλλευση αποδεκάτισαν τα σμήνη, με τις απέλπιδες προσπάθειες να προστατευτούν με νόμο να μην αποδίδουν καρπούς. Το τελευταίο δείγμα του υπέροχου περιστεριού πέθανε στην ανθρώπινη αιχμαλωσία το 1914 στέλνοντας το είδος στα «ψιλά» της Ιστορίας. Εργαστήρια και μουσειακά δείγματα διατήρησαν όμως το DNA τους και ομάδα επιστημόνων προσπαθεί εδώ και έναν χρόνο να τα επαναφέρει στη ζωή: η ομάδα παρουσίασε μια πρωτόλεια εκδοχή της δουλειάς της στο γνωστό βιομηχανικό συνέδριο TedEx του 2013. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά θα είμαστε προσεκτικότεροι, αν τα καταφέρει τελικά η επιστημονική παρέα…

Quagga



Το άλογο-τίγρης ήταν μείγμα αλόγου και ζέβρας, διατηρώντας χαρακτηριστικά και από τα δύο είδη. Ζούσε άλλοτε στη Νότια Αφρική, αν και το μανιασμένο κυνήγι του σύντομα θα το εξαφάνιζε από προσώπου γης, κάτι που συνέβη δυστυχώς στα τέλη του 19ου αιώνα. Το καφέ χρώμα του και οι περιορισμένης έκτασης ρίγες του υποδηλώνουν ότι πρέπει να ήταν πρόγονος της ζέβρας, ενώ η κατάφωρη γειτνίασή του με τη σημερινή ζέβρα έχει δελεάσει τους επιστήμονες να αποπειραθούν να το επαναφέρουν στη ζωή. Εδώ τον πρώτο λόγο παίρνει η επιλεκτική αναπαραγωγή και τα αποτελέσματα είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά, κάνοντας τους επιστήμονες να ισχυριστούν ότι έχουν διανύσει περισσότερο από το μισό του δρόμου για την οριστική ανάσταση του quagga! Διάφορα δείγματα με ενδιάμεσες αποχρώσεις έχουν ήδη απελευθερωθεί σε εθνικά πάρκα…

Huia Νέας Ζηλανδίας



Τα ορεινά δάση της Νέας Ζηλανδίας φιλοξενούσαν άλλοτε ένα μυστηριώδες μαύρο και καλλίφωνο ωδικό πτηνό, το huia, το οποίο επιδείκνυε έναν αλλόκοτο σεξουαλικό διμορφισμό. Το πουλί εξαφανίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα ως αποτέλεσμα της αποψίλωσης των δασών αλλά και του χωρίς όρια και ηθικούς φραγμούς κυνηγιού του από τον πανταχού παρόντα άνθρωπο. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει ωστόσο μια σοβαρή προσπάθεια για την αναβίωσή του, κυρίως μέσω DNA από τα κόκαλα του πουλιού, με πολλά δείγματά του να φυλάσσονται σε μουσεία και επιστημονικά εργαστήρια της χώρας. Η κλωνοποίησή του ίσως και να μην είναι όνειρο απατηλό…

Παπαγάλος της Καρολίνα



Ο μόνος γηγενής παπαγάλος της Βόρειας Αμερικής (Καναδάς και ΗΠΑ) είναι ταυτοχρόνως και μια από τις πιο πρόσφατες εξαφανίσεις ζωικών ειδών, αλλά και μια από τις πιο μυστηριώδεις και τραγικές συνάμα. Ζούσε στα ίδια πλούσια δάση με το επιβατικό περιστέρι, κυνηγήθηκε όμως ανηλεώς από τους αγρότες εξαιτίας της ενοχλητικής τάσης του να τους κλέβει τα φρούτα. Κατόπιν γενικεύτηκε η χρήση των φτερών του ως διακοσμητικά σε καπέλα, αποδεκατίζοντας έτσι τον άλλοτε αγέρωχο πληθυσμό του. Ο τελευταίος από δαύτους έφυγε από τον κόσμο το 1916 σε συνθήκες αιχμαλωσίας, προνόησαν όμως οι άνθρωποι να κρατήσουν δείγμα του πουλιού που οι ίδιοι εξαφάνισαν, κι έτσι σήμερα που μιλάμε λαμβάνει ήδη χώρα μεγάλη απόπειρα για την ανάστασή του. Ίσως μια μέρα να ξανακελαηδήσει στα δάση της Βόρειας Αμερικής…

Auroch



Τη λέγανε άγρια αγελάδα και ήταν ο πρόγονος της οικόσιτης σημερινής. Την ώρα λοιπόν που τα άλλα βοοειδή της οικογένειας, όπως οι βούβαλοι και οι βίσωνες για παράδειγμα, αντέχουν καλά και σε κάποιες περιπτώσεις ακμάζουν κιόλας, η άγρια αγελάδα δεν είχε εξίσου καλή τύχη και σήμερα έχει εξαφανιστεί εντελώς από τον πλανήτη Γη. Άλλοτε όμως όργωνε την Ευρασία, δίνοντας τη δυνατότητα στον άνθρωπο να την εξημερώσει και να δημιουργήσει έτσι διάφορες νέες υβριδικές ράτσες, εκμεταλλευόμενος παράλληλα τόσο το κρέας και το γάλα όσο και το δέρμα της. Και πώς της ξεπληρώσαμε τη χάρη; Εξαφανίζοντας κάθε δείγμα της από προσώπου γης, τόσο μέσω κυνηγιού όσο και με την εξάπλωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Έχουμε όμως το εξημερωμένο υποείδος της να παρηγορούμαστε, την κοινή μας αγελάδα, η οποία ωστόσο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την ανάσταση του auroch, ακολουθώντας σχεδόν αντίθετη διαδικασία. Η απελευθέρωση εξάλλου κοπαδιών από άγριες αγελάδες στα ευρωπαϊκά δάση θα τονώσει την άγρια ζωή της ηπείρου αλλά και τα ίδια τα δάση…

Μαμούθ



Αντίθετα με τις πρόσφατες εξαφανίσεις, η εξαφάνιση του μαμούθ παραμένει μυστήριο. Κι αυτό γιατί κατάλληλα φυσικά περιβάλλοντα συνεχίζουν να υφίστανται στην παγωμένη σιβηριανή τούνδρα, εκεί που βρίσκουμε συνήθως καταψυγμένα τα μαμούθ που κοσμούν μουσεία φυσικής ιστορίας στη μήκη και τα πλάτη της οικουμένης. Οι συνθήκες που διατήρησαν τα σώματά τους έχουν ταυτοχρόνως διατηρήσει σχεδόν άθικτο και το DNA των θεόρατων αυτών θηλαστικών, δίνοντας έτσι στην επιστήμη τη δυνατότητα να δοκιμάσει τις δυνάμεις της: την κλωνοποίηση του μαμούθ χρησιμοποιώντας τον κοντινότερο εν ζωή συγγενή του, τον ασιατικό ελέφαντα! Σήμερα θεωρείται ότι δεν μπορεί να εξαφανίστηκαν από τις κλιματικές αλλαγές, ενοχοποιώντας πια ολοένα και περισσότερο το αλόγιστο κυνήγι του, και πάλι τον άνθρωπο δηλαδή…

Τριχωτός ρινόκερος



Η Φύση είναι γεμάτη από αλληλοσυνδεδεμένα είδη: με τον ίδιο τρόπο που τα αφρικανικά λιβάδια και τα ασιατικά τροπικά δάση είναι το σπίτι ελεφάντων και ρινόκερων, το μαμούθ μοιραζόταν άλλοτε την τούνδρα με τον τεράστιο τριχωτό ρινόκερο. Σε μέγεθος μικρού φορτηγού, ο μαλλιαρός γίγαντας υπερασπιζόταν τη ζωή και την περιοχή του με ένα ασυνήθιστα μεγάλο κέρατο, διαβόητο στις πανάρχαιες ανθρώπινες φυλές. Εικόνες του ρινόκερου έχουν εμφανιστεί στα προϊστορικά σπήλαια της Γαλλίας (Λασκό), αποδεικνύοντας ότι είχε μπει στο θηρευτικό στόχαστρο του ανθρώπου ήδη από τον προϊστορία. Και βέβαια είναι και πάλι ο πάγος και οι ιδανικές συνθήκες κατάψυξης που μας παρέχουν γενετικά βιώσιμο DNA από πτώματα του ρινόκερου. Οι προσπάθειες ανάστασης του γιγαντιαίου είδους εντάσσονται μάλιστα στην ίδια απόπειρα αναβίωσης του μαμούθ, με σκέψεις να υπάρχουν ακόμα και για τη δημιουργία «εθνικού πάρκου Πλειστόκαινου» με δείγματα και των δύο ζώων. Ένα ελαφρώς διαφορετικό «Jurassic Park» δηλαδή…

Αίγαγρος Πυρηναίων



Η οριστική εξαφάνιση του αγριοκάτσικου των Πυρηναίων παραμένει μια από τις πιο τραγικές και αναίσθητες από πλευράς ανθρώπου, καθώς συνέβη μόλις το 2000, ξέροντας για χρόνια δηλαδή ότι το απειλούμενο είδος όδευε προς το πλανητικό του τέλος. Τα νέα εδώ ωστόσο είναι χαρμόσυνα, καθώς η εξαφάνισή του συνέπεσε χρονικά με την ανάπτυξη νέων τεχνικών κλωνοποίησης, κι έτσι το 2003 ένας ολοζώντανος αίγαγρος πάτησε και πάλι χορτάρι, αν και έμελλε να πεθάνει λίγο αργότερα από πνευμονική ανεπάρκεια. Ένα ατυχές ελάττωμα δηλαδή που ενδεχομένως θα αποφευχθεί στις επόμενες απόπειρες αναβίωσής του. Παρά ταύτα, το γεγονός παραμένει εκπληκτικό, η ανάσταση ζώου δηλαδή με μόλις ένα (αν και σοβαρό) φυσιολογικό μειονέκτημα! Με λίγη τύχη και πολλά κονδύλια φυσικά, ο αίγαγρος των Πυρηναίων έχει πολλές πιθανότητες να γίνει το πρώτο τεχνητά παραγόμενο θηλαστικό του κόσμου. Υπάρχουν βέβαια προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν και δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις τεχνικές κλωνοποίησης, αλλά και με το μετέπειτα της ζωής του, όπως οι κοινωνικά μαθημένες συμπεριφορές για παράδειγμα…

Γαστρικά αναπαραγόμενος βάτραχος



Στα τέλη του 20ού αιώνα, μια επιδημία εξωτικών σπόρων (μυκήτων) εξαπλώθηκε στην Αυστραλία, ως αποτέλεσμα της απρόσεκτης απελευθέρωσης στη Φύση μη γηγενών γυρίνων. Η ασθένεια πρόσβαλε αμέτρητα είδη αμφιβίων και αποδεκάτισε τους πληθυσμούς τους, με τον γαστρικά αναπαραγόμενο βάτραχο της Βόρειας Αυστραλίας να πλήττεται τα μέγιστα και να εξαφανίζεται έτσι από προσώπου γης το 1983. Οι Αυστραλοί όμως είχαν προνοήσει και είχαν καταψύξει δείγματα του βατράχου ήδη από το 1970 και πλέον ομάδα γενετιστών από το Πανεπιστήμιο του New South Wales κατάφεραν να γονιμοποιήσουν ωάρια από κοινό είδος βατράχου με γενετικό υλικό από τον γαστρικά αναπαραγόμενο βάτραχο. Παρά το γεγονός ότι τα έμβρυα έζησαν μόλις λίγες μέρες, τα αποτελέσματα ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά και το φρικιό αυτό της Φύσης (που κλωσάει τα αυγά του καταβροχθίζοντάς τα!) έχει καλές πιθανότητες να γίνει το πρώτο ζώο που να αναστηθεί γενετικά από τον άνθρωπο…

Γιγαντιαίος βραδύπους





Πελώριος, αργοκίνητος και ιδιαιτέρως ασυνήθιστος, ο γιγαντιαίος βραδύπους ζούσε στον Νέο Κόσμο μέχρι και πριν από 10.000 χρόνια. Παρά το γεγονός ότι ήταν τετράποδος, ο θεόρατος πρόγονος της γνωστής οικογένειας στεκόταν με άνεση στα πίσω του πόδια για να φτάσει στα ψηλότερα φυλλώματα των δέντρων. Με βάρος που άγγιζε τους 4 τόνους, ο γιγαντιαίος βραδύπους ξεπερνιόταν σε μέγεθος μόνο από τον σημερινό ελέφαντα, την ίδια ώρα που λειτούργησε ευεργετικά για μια σειρά από είδη, καθώς «όργωνε» τις δασικές εκτάσεις δημιουργώντας περάσματα για μικρότερα ζώα και πουλιά. Σε μια περίεργη τροπή της γενετικής αποκατάστασης, οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι έχουν βρει αρκετό γενετικό κώδικα από τα απολιθωμένα οστά του ζώου, με την αποκατάσταση του γονιδιώματός του να συμβαίνει τώρα που μιλάμε. Βέβαια, θα πρέπει να βρεθεί και κατάλληλος ανάδοχος γονέας για το πελώριο είδος, κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι…

Αθώα, στο μάτι, ζώα που είναι πιο βάρβαρα και από τους κανιβάλους



Όσο κι αν στην ανθρώπινη επικράτεια είναι καταδικαστέος, φαίνεται ότι ο κανιβαλισμός αποτελεί στη φύση αναπόσπαστο τμήμα της αέναης τροφικής αναζήτησης.

Και γιατί να αφήσεις δηλαδή να χαθεί πολύτιμο κρεατάκι; Μπορεί κάποτε να ανήκε στον καλύτερό σου φίλο, ακόμα και στο παιδί σου, πλέον όμως είναι τροφή ζηλευτή, κι αυτό ακριβώς είναι το μοτίβο που κυβερνά τη σκληρή ζωή στην άγρια φύση!

Κι έτσι αξιολάτρευτα ζώα που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από τις σελίδες παιδικού βιβλίου μετατρέπονται σε αιμοσταγείς κανίβαλους, τρώγοντας ζωντανούς τους ομοειδείς τους.

Αφήνοντας λοιπόν την ασφαλή επικράτεια των ανθρώπινων τροφικών περιπετειών, ας δούμε πώς ικανοποιεί την ακόρεστη πείνα του το ζωικό βασίλειο που δεν έχει κανένα πρόβλημα να γεύεται τις σάρκες του…


Κουνέλια



Τα κουνέλια είναι γνωστά για την απαράμιλλη ικανότητά τους στην τεκνοποιία και είναι ακριβώς αυτό το εξελικτικό χαρακτηριστικό που τα μετατρέπει όχι μόνο σε κανίβαλους, αλλά και παιδοκτόνους! Κι αυτό γιατί η Νο 1 εξελικτική παρενέργεια της ευκολίας με την οποία γεννοβολάνε είναι ότι δεν δίνουν δεκάρα για το μεγάλωμα των παιδιών τους: αν κρίνουν ότι κάτι θα πάει στραβά με τα κουνελάκια, ότι θα πεθάνουν δηλαδή ούτως ή άλλως, τα θεωρούν ξεγραμμένα, καθώς η επόμενη φουρνιά απογόνων καραδοκεί στη γωνιά. Κι έτσι τα κουνέλια θα κατασπαράξουν τα νεογνά τους, αν αυτό κριθεί απαραίτητο, για να ανακτήσουν τμήμα της ενέργειάς τους που έχει χαθεί στα γεννητούρια. Το εντυπωσιακό όμως είναι εδώ οι λόγοι για τους οποίους κρίνεται αναγκαίο το φάγωμα των νεογνών! Και ναι, δεν παίρνει πολύ στα κουνέλια να καταβροχθίσουν τα μικρά τους: ένα λίγο δυνατότερο γαύγισμα σκύλου, η παρουσία ενός ξένου, η έλλειψη τροφής, ακόμα και οι δυνατοί κρότοι είναι επαρκείς αιτίες για να φαγωθούν τα μωρά! Λες και ψάχνουν αφορμές οι γονείς…


Μπονόμπο



Μπορεί οι αξιαγάπητοι πίθηκοι να θεωρούνται οι κοντινότεροι συγγενείς μας στο ζωικό βασίλειο, το σόι ωστόσο δεν το διαλέγεις! Είναι μάλιστα ο αλτρουισμός και η ανιδιοτέλεια που δείχνουν στα μέλη της φυλής τους που κάνει τον κανιβαλισμό τους ακόμα πιο περίεργο, καθώς είναι πάντα πρόθυμοι να δώσουν μια χείρα βοηθείας όπου χρειάζεται. Είναι όμως εξίσου καταφερτζήδες και στην κοινωνικά οργανωμένη παιδοκτονία! Το κάνουν μάλιστα και όταν κυνηγούν άλλα είδη πιθήκων, υφαρπάζοντας συνήθως τα μωρά τους, αν και δεν περιορίζουν την παιδοφαγία τους μόνο εκτός είδους: ομάδα πιθήκων που παρακολουθούν στενά ερευνητές το έχει κάνει συχνά. Στο πιο πρόσφατο επεισόδιο, μια μητέρα κουβαλούσε το νεκρό παιδί της για μια ολόκληρη μέρα στην αγκαλιά της και όταν οι υπόλοιποι μπονόμπο κουράστηκαν από τα καμώματα της μάνας(!), άρπαξαν το νεκρό μικρό, το διαμέλισαν και το έφαγαν μπροστά στα μάτια της…


Πολικές αρκούδες



Τουλάχιστον οι μπονόμπο περιμένουν να πεθάνει το παιδί πριν το κατασπαράξουν! Γιατί υπάρχουν και χειρότερα. Η πολική αρκούδα, για παράδειγμα, που μην έχοντας την πολυτέλεια του χρόνου, καθώς πρέπει να παχύνει στο άψε-σβήσε, όχι μόνο επιδίδεται σε κανιβαλιστικές τελετές, αλλά είναι τα μεγάλα αρσενικά που βάζουν στο στόχαστρο τους νεαρούς απογόνους τους. Παρά το γεγονός μάλιστα ότι ο κανιβαλισμός είναι καλά ριζωμένος στη ζωή της πολικής αρκούδας, οι ερευνητές παρατηρούν μεγάλη αύξηση των σχετικών περιστατικών τα τελευταία χρόνια, απότοκο κι αυτό της κλιματικής αλλαγής και των καταστροφών του φυσικού περιβάλλοντός της. Όσο πιο δύσκολη γίνεται για τη λευκή αρκούδα η εξεύρεση τροφής (φώκιας κυρίως), τόσο πιθανότερο είναι να στραφεί σε εναλλακτικές πηγές επιβίωσης, όπως τον κανιβαλισμό. Τίποτα δεν είναι ασφαλές όταν η πολική αρκούδα πεινάει…


Θαλάσσια λιοντάρια



Τουλάχιστον οι πολικές αρκούδες έχουν το άλλοθι της επιβίωσης! Τι να πεις όμως για τα θαλάσσια λιοντάρια, που φαίνεται να το κάνουν για να γλιτώσουν από την πλήξη και την ανία! Η συμμορία λοιπών των αρσενικών της αγέλης συνηθίζει να αρπάζει τα μωρά από την αγκαλιά των μικρότερων και πιο αδύναμων θηλυκών και να τα παρασύρει στα ανοιχτά νερά των ωκεανών, όπου τα διαμελίζει κατόπιν και τα τρώει ζωντανά! Οι επιστήμονες δεν έχουν καν ιδέα γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό και η θεωρία της ανίας/πλήξης είναι μία από τις σοβαρότερες εξηγητικές προσπάθειες του αλλόκοτου αυτού κανιβαλιστικού φαινομένου! Άλλες πάλι θεωρίες μετατρέπουν τα μικρά σε σνακ υψηλής διατροφικής περιεκτικότητας, στα οποία δεν μπορούν να αντισταθούν οι πατεράδες, και υπάρχουν τέλος και φωνές που υποστηρίζουν ότι το σκότωμα των παιδιών γίνεται για λόγους ελέγχου του πληθυσμού της αποικίας αλλά και μείωσης του μελλοντικού ανταγωνισμού, με τον κανιβαλισμό να έρχεται εκ των υστέρων για να μην πάει χαμένη όλη αυτή η τροφή…


Σαλιγκάρια



Τα σαλιγκάρια, οι γλυκούληδες αυτοί του κόσμου των γαστερόποδων, είναι στην ουσία επιθετικότατοι και σκληροπυρηνικοί κανίβαλοι! Το μοτίβο και παλιό είναι και συχνά καταγραμμένο: τα μεγαλύτερα μέλη των διάφορων ειδών του σαλιγκαριού κυνηγούν και τρώνε τελικά τους πιο αδύνατους και αδύναμους φίλους τους, μην αφήνοντας κοκαλάκι. Το είδος μάλιστα των σαλιγκαριών-λύκων εφορμά στα πάντα, ακόμα και στα αυγά του είδους του, κατασπαράσσοντας χωρίς έλεος ό,τι βρεθεί στο διάβα του. Ο ικανότατος αυτός θηρευτής ξεκινά εξάλλου από νωρίς την καριέρα του: από τη στιγμή που θα γεννηθεί, θα καταβροχθίσει τα άλλα μικρά, ακόμα και τα αυγά που δεν έχουν σπάσει ακόμα. Η κανιβαλιστική αυτή αιμοβορία του σαλιγκαριού-λύκου έχει χαρακτηριστεί επιστημονικώς ως «σούπερ αλλόκοτη»!


Σκίουροι



Είναι πράγματι δύσκολο να βρεθεί ζώο που να νοιάζεται λιγότερο για την τύχη των παιδιών του από τον αξιολάτρευτο σκίουρο. Αυτό έχει ενδεχομένως να κάνει με το γεγονός ότι τα νεογνά βρίσκονται στον πάτο της τροφικής αλυσίδας και δεν έχουν πολλές ελπίδες να μακροημερεύσουν: ένα ελάχιστο ποσοστό θα φτάσει στην ενηλικίωση, καθώς η συντριπτική πλειονότητα θα πέσουν θύματα των καιρικών φαινομένων, της λιμοκτονίας και των θηρευτών, στους οποίους περιλαμβάνονται φυσικά και οι γονείς τους! Κι έτσι οι ενήλικοι δεν χρειάζονται και καμιά σοβαρή δικαιολογία για να μετατρέψουν τη φαμίλια τους σε δείπνο. Είναι μάλιστα σύνηθες σε μια οικογένεια που θα χάσει τα μικρά της να τραφεί με τα νεογνά άλλων μελών της αποικίας, σε έναν ατέλειωτο κύκλο αίματος και βεντέτας! Πώς επιβιώνουν οι σκίουροι, είναι μάλλον εξελικτικό μυστικό!


Χταπόδια



Η ανεπτυγμένη νοημοσύνη και τα μάτια που τα βλέπουν όλα δεν αποτρέπουν τα χταπόδια από τον σεξουαλικό κανιβαλισμό! Το κάνουν βέβαια και όταν πεινάνε, απλά-απλά, οι ερευνητές όμως έμειναν άφωνοι το 2007 όταν παρατήρησαν θηλυκό που κατασπάραξε το αρσενικό μετά το ζευγάρωμα. Ήταν η πρώτη φορά που εντοπίστηκε το χαρακτηριστικό αυτό κάποιων ειδών χταποδιού, με τις αναφορές των επιστημόνων να μοιάζουν με ανατριχιαστικές περιγραφές serial killer! Το θηλυκό έπνιξε το αρσενικό, το έσυρε στη φωλιά του και το έφαγε στη διάρκεια δύο ημερών, κυνηγώντας ταυτοχρόνως και ένα ακόμα αρσενικό που μαγνητίστηκε από τα θέλγητρά της. Ή βρήκαμε την πρώτη κατά συρροή δολοφόνο χταποδίνα ή κάτι άλλο συμβαίνει…


Κότες



Ο κανιβαλισμός στα κοτόπουλα αποτελεί μεγάλο θέμα στα κοτέτσια και τις πτηνοτροφικές μονάδες, ιδιαίτερα εκεί που ο χώρος διαβίωσης των πτηνών είναι ιδιαιτέρως στενόχωρος. Το πράγμα ξεκινά μάλιστα όσο πιο αθώα παίρνει: οι κότες τσιμπολογούν για τροφή εδώ κι εκεί και κάποιες φορές ραμφίζονται μεταξύ τους. Το αδιάφορο αυτό τσιμπολόγημα αφήνει συχνά το θύμα ματωμένο και ο θύτης αποφασίζει ξαφνικά ότι του αρέσει η γεύση του αίματος! Σύντομα κι άλλες κότες θα σπεύσουν να δοκιμάσουν τον κόκκινο χυμό από το ανοιχτό τραύμα και ο κανιβαλισμός έχει έτσι στηθεί σε όλη του τη ζοφερή μεγαλοπρέπεια. Κάθε προσπάθεια μάλιστα του θύματος να αντισταθεί, θα φέρει μεγαλύτερη αναστάτωση και περισσότερο κόσμο στο σκηνικό, με το πράγμα να επιδεινώνεται άρδην…


Γυρίνοι



Με όλα αυτά τα ενήλικα ζώα να τρέφονται με τα μικρά τους, γιατί να μην το κάνουν δηλαδή και τα μωρά μεταξύ τους; Ο κανιβαλισμός είναι για τους γυρίνους ο στάνταρ τρόπος εξεύρεσης τροφής και μόλις ένα μικρό ποσοστό τους θα φτάσει στην ενηλικίωση, καθώς οι περισσότεροι θα γίνουν τροφή για τα πιο επιθετικά μωρά. Υπάρχουν βέβαια και είδη γυρίνων, όπως του φρύνου για παράδειγμα, που αναγνωρίζουν τα αδελφάκια τους, αφήνοντάς τα έτσι εκτός των μασελών τους. Υπάρχουν τόσα εκατομμύρια εξάλλου γυρίνοι, μωρά άλλων ειδών δηλαδή, γιατί να τρέφεσαι με την οικογένειά σου; Η ταχύτατη ανάπτυξη των γυρίνων, που συνδέεται με την επιβίωσή τους, απαιτεί τεράστια ενεργειακά ποσά, τα οποία αν δεν στα δώσουν οι δικοί σου άνθρωποι, τότε ποιοι θα το κάνουν;


Σουρικάτες





Το αξιολάτρευτο αυτό είδος μαγκούστας συνεργάζεται ιδανικά, μεγαλώνει τα παιδιά του σε οικογένειες και άλλα τέτοια υπέροχα, αν και οι κανιβαλιστικές πρακτικές του είναι φυσικά λιγότερο υπέροχες. Το πρόβλημα εδώ είναι η έλλειψη τροφής για την επιβίωση όλων των μικρών και οι μητέρες κάνουν ό,τι μπορούν για να εξασφαλίσουν τη μακροημέρευση των δικών τους τέκνων. Το πρώτο που θα κάνει λοιπόν η εγκυμονούσα θηλυκή είναι να σκοτώσει κάθε μικρό που θα βρει στην περιοχή της, κατασπαράσσοντάς τα εκ των υστέρων, καθώς το κρεατάκι τους παραείναι πολύτιμο για να χαθεί. Το κυρίαρχο θηλυκό θα κάνει κατόπιν άλλο ένα βήμα: θα διώξει προσωρινά όλα τα άλλα θηλυκά της αποικίας, για να τα αποτρέψει έτσι από το να κυοφορήσουν. Οι σουρικάτες όμως δεν κρατούν κακία: μπορεί να έχασαν τα δικά τους παιδιά και να εξορίστηκαν προσωρινά από την αποικία, όταν ωστόσο γεννήσει η παιδοκτόνος, εκείνες επιστρέφουν και μεγαλώνουν όλες μαζί τα παιδιά της! Ούτε γάτα ούτε ζημιά δηλαδή…

Τυχαίες Αναρτήσεις

by click4money

Online ταινίες και σειρές