Ο πρώτος Έλληνας στρατιωτικός αεροπόρος με το παρατσούκλι «τρελοκαμπέρος»

Ξεκίνησε την καριέρα του ως ανθυπολαχαγός του Πυροβολικού και κανείς δεν ήξερε ότι αργότερα θα γινόταν ένας από τους πρώτους Έλληνες αεροπόρους και ο πρώτος στρατιωτικός αεροπόρος.

Τολμηρές πτήσεις, ριψοκίνδυνα ακροβατικά στον αέρα που έκοβαν την ανάσα του μαγεμένου πλήθους κι ένας ατίθασος χαρακτήρας έμεινε στην ιστορία με την έκφραση «τρελοκαμπέρο» που χρησιμοποιούμε ακόμη προκειμένου να χαρακτηρίσουμε κάποιον ασυγκράτητο και ατρόμητο. Δεν δείλιαζε μπρος στον κίνδυνο αλλά αντιθέτως τον επιδίωκε. Διέθετε και αυτός με την σειρά του εκείνη την ιδιαίτερη τρέλα που χαρακτήριζε ανέκαθεν τους Έλληνες και τους τοποθετούσε στην κορυφή της παγκόσμιας ιστορίας.

Με ενθουσιασμό και τόλμη ο «μουρλός» αεροπόρος Δημήτριος Καμπέρος έσπασε τα ρεκόρ της εποχής του και έγινε πρότυπο για τους συναδέλφους του, Έλληνες και Ευρωπαίους.

Ο Δημήτριος Καμπέρος γεννήθηκε στην Ύδρα το 1883, πρωτότοκος γιος έξι παιδιών εύπορης οικογένειας. Μεγάλωσε στον Πειραιά και φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων όπου αποφοίτησε αριστούχος το 1905. Κατατάχθηκε στο Πυροβολικό συνεχίζοντας τη στρατιωτική του καριέρα.

Ο πιλότος της Ελληνικής αεροπορίας Δημήτριος Καμπέρος, 1912-1913, Πηγή φωτογραφίας: Wikipedia

Στις 27 Μαΐου 1911, η κυβέρνηση Βενιζέλου υπέγραψε συμφωνία με τη γαλλική κυβέρνηση ότι θα εφοδίαζε την ελληνική με αεροπλάνα, εξοπλισμό και τεχνογνωσία. Τον Μάιο του ίδιους έτους η βρετανική Αποστολή Ναυτικής Συνεργασίας και ένα μήνα αργότερα η γαλλική Αποστολή Πεζικού έφθασαν στην Ελλάδα προκειμένου ν α οργανώσουν το ελληνικό Ναυτικό και Πεζικό. Επιπλέον είχαν αναλάβει να οργανώσουν και να ιδρύσουν της Αεροπορία Στρατού. Ο πρωθυπουργός Βενιζέλος έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον βλέποντας τις άμεσες επιπτώσεις στην άμυνα της χώρας. Η εγκύκλιος η οποία εκδόθηκε τον Μάιο του 1911 καλούσε όλους τους ενδιαφερόμενους να καταθέσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την παρακολούθηση μαθημάτων αεροπλοΐας. Ο Καμπέρος κατέθεσε τα δικαιολογητικά του και επιλέχθηκε ανάμεσα σε 60 υποψηφίους. Τρεις αξιωματικοί τον πρώτο χρόνο κι άλλοι τρεις τον επόμενο αποτέλεσαν τους πρώτους υποψήφιους.

Στάλθηκαν για εκπαίδευση στην Σχολή Ανρύ Φαρμάν στο Ετάμπ έξω από το Παρίσι. Ο Καμπέρος αποφοίτησε πρώτος με πολιτικό δίπλωμα. Η ελληνική κυβέρνηση παρήγγειλε τέσσερα Φαρμάν και ο Βενιζέλος με την ιδιότητά του ως Υπουργός των Στρατιωτικών τα βάφτισε «Δαίδαλος, «Αετός», «Γυψ» και «Ιέραξ» στις 27 Μαΐου 1912.

Ο πρωθυπουργός με μεγάλη επισημότητα άρχισε τον επιβαπτίσιο λόγο του με τα εξής:

«Εις το πρώτον στρατιωτικόν αεροπλάνον, κύριοι δίδω το όνομα του πρώτου Έλληνος αεροπόρου του Δαίδαλου, το δεύτερο το ονομάζω «Αετόν», τα δύο άλλα τα οποία ευρίσκονται ακόμη εις τον Πειραιά τα βαπτίζω «Γυψ» και «Ιέραξ». Πέποιθα επίσης ότι οι επ’αισίοις οιωνοίς αρξάμενοι εθνικοί έρανοι προς κατασκευήν αεροπλάνων θα προσθέσωσιν εις την μοίραν του εναερίου στόλου μας και άλλας τοιαύτας. Ούτω δε όχι μόνον θα ενισχυθώσι μεγάλως αι πολεμικαί μας δυνάμεις, αλλά θα κατορθώσωμεν ίνα μη υστερήσωμεν εις την ευγενήν άμιλλαν προς κατάκτησιν του αέρος».
Η πρώτη στρατιωτική πτήση

Τον Μάιο του 1912 η είδηση ότι το πρώτο στρατιωτικό αεροπλάνο θα απογειωνόταν στο Φάληρο, διαδόθηκε σε όλο τον αθηναϊκό λαό. Η πρώτη επιδεικτική πτήση πολεμικού αεροσκάφους στην Ελλάδα με αεροπλάνο Φαρμάν και χειριστή τον υπολοχαγό Αεροπόρο Δημήτριο Καμπέρο ήταν γεγονός. Οι Αθηναίοι είχαν καταφθάσει με κάθε μέσο από κάθε άκρη της Αθήνας και του Πειραιά προκειμένου να θαυμάσουν τον γενναίο αεροπόρο. Ο Καμπέρος πήδηξε στο χειριστήριο του μικρού Φαρμάν και έθεσε σε κίνηση τον κινητήρα. Με ένα νεύμα του οι στρατιώτες απομακρύνθηκαν. Το «σιδερένιο πουλί» προχώρησε μερικά μέτρα και στη συνέχεια βρέθηκε στους αιθέρες.

Οι θεατές εκστασιασμένοι ζητωκραύγαζαν και χειροκροτούσαν τον πρώτο Έλληνα στρατιωτικό αεροπόρο. Στα οκτώ λεπτά της πτήσης, ο Καμπέρος πέταξε πάνω από το Νέο Φάληρο, την Καστέλα, διέγραψε μερικούς κύκλους με το αεροπλάνο του και προσγειώθηκε προς το μέρος της θάλασσας. Τα πλήθη ζητωκραύγαζαν αλλά τους έπιανε και ο φόβος μήπως ο δεινός αεροπόρος πέσει.

Όλο το καλοκαίρι του 1912 ο Καμπέρος συνέχιζε τις επιδείξεις του πάνω από το μαγεμένο πλήθος που συνέρρεε για να τον θαυμάσει. Πετούσε πάνω από την Αθήνα και το Φάληρο και τα πλήθη ζητωκραύγαζαν. Εξαιτίας των ριψοκίνδυνων ακροβατικών στον αέρα και των τολμηρών του πτήσεων που έκοβαν την ανάσα του μαγεμένου πλήθους έμεινε στην ιστορία με την έκφραση τρελοκαμπέρος που χρησιμοποιούμε για να χαρακτηρίσουμε τον τολμηρό και ασυγκράτητο.Απογείωση του διπλάνου του Δημήτριου Kαμπέρου, 1912-1913, Πηγή φωτογραφίας: Wikipedia

Η πτήση του με το υδροπλάνο και το παγκόσμιο ρεκόρ

Τα επιτυχημένα αποτελέσματα από τη χρησιμοποίηση του αεροπλάνου σε αναγνωριστικές αποστολές στα στρατιωτικά γυμνάσια του Μαΐου, έδωσαν την ιδέα μετατροπής του στρατιωτικού αεροπλάνου «Δαίδαλος» σε υδροπλάνο. Η μετατροπή είχε τεράστια επιτυχία και έγινε από τον ίδιο τον υπολοχαγό Δημήτριο Καμπέρο, με την βοήθεια του γάλλου αερομηχανικού Σοβώ και του καθηγητή του Πολυτεχνείου Χόνδρου προσθέτοντας δύο πλωτήρες στο μικρό Φαρμάν που ήταν ευέλικτο. Το υδροπλάνο μπορούσε να χρησιμεύσει ως πολεμικό όπλο σε περίοδο πολέμου για την ανίχνευση εχθρικού στόλου. Ο συνδυασμός αεροπλάνου και πλωτού μέσου ήταν ο καταλληλότερος για την άμεση προστασία των χιλιάδων νησιών του Αιγαίου κ του Ιονίου.

Στις 22 Ιουνίου 1912, ο «Δαίδαλος» ως υδροπλάνο έκανε την πρώτη του δοκιμαστική πτήση πάνω από το Φαληρικό όρμο. Στις 24 Ιουνίου 1912, αφού αποθαλασσώθηκε από το Φάληρο, έφτασε στη Ύδρα. Στην επιστροφή κατέκτησε το ευρωπαϊκό ρεκόρ ταχύτητας στην διαδρομή Ύδρας-Φαλήρου με ταχύτητα 110 χλμ την ώρα σε απόσταση 165 χλμ και σε μία ώρα και είκοσι λεπτά. Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες περιέγραφαν με ενθουσιασμό την πρωτιά αυτή του Καμπέρου.
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι

Τον Οκτώβριο του 1912 ο λόχος των τεσσάρων αεροπλάνων θα πάρει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο Καμπέρος θα πετάξει με τον «Δαίδαλο» σε αναγνωριστικές πτήσεις ενώ επινόησε τη ρίψη χειροβομβίδων του μισού κιλού ελληνικής κατασκευής από το διπλανό. Ο «Δαίδαλος» αποτέλεσε το πρώτο βομβαρδιστικό στην Ευρώπη μετά την Ιταλία στον πόλεμο στη Λιβύη το 1911. Ο Καμπέρος δεν επέφερε σημαντικές φθορές στις εχθρικές γραμμές με την ρίψη αυτή αλλά κατόρθωσε να κάμψει το ηθικό των Τούρκων.

Οι δύο αποστολές του Καμπέρου ήταν οι πρώτες στον ευρωπαϊκό χώρο ενώ οι δεύτερες στον κόσμο σε επίπεδο αναγνώρισης και βομβαρδισμού μετά τις ιταλικές στη Λιβύη με κοινό εχθρό την Τουρκία.

Ο παγκόσμιος τύπος έγραψε διθυράμβους για την ελληνική αεροπορία και αυτό οφειλόταν στις εύστροφες κινήσεις στρατηγικής του Καμπέρου. Τα νέα ταξίδεψαν παντού και εκείνος έγινε λαϊκός θρύλος. Ο παράτολμος, ο ριψοκίνδυνος κύριος Καμπέρος είχε ήδη γίνει θρύλος! Ήταν γνωστός παντού στην αθηναϊκή κοινωνία και είχε εξαπλωθεί η φήμη του στο πανελλήνιο!

Είχε καταφέρει να κάνει κάτι που κανένας φυσιολογικός άνθρωπος δεν θα μπορούσε να πράξει: Να αψηφήσει τον κίνδυνο, τον θάνατο για να συλλέξει πολύτιμο υλικό υπέρ της πατρίδας. Και βέβαια τον θεώρησαν και λίγο μουρλό που επιχειρούσε τέτοια υπεράνθρωπα έργα. Και το παρατσούκλι του έχει πια καθιερωθεί, «τρελοκαμπέρος».

Η Σχολή Ικάρων

Παραιτήθηκε ως αεροπόρος τον Δεκέμβριο του 1912 και επέστρεψε στο Πυροβολικό. Πολέμησε ως λοχαγός του Πυροβολικού στην Ήπειρο ενώ το 1915 επανέρχεται στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης ως Διοικητής του. Το 1916 μεταφέρει το αεροδρόμιο στη Λάρισα όπου το επανδρώνει ενώ αναλαμβάνει την εκπαίδευση και διοίκησή του. Όλο αυτό το διάστημα αγωνίζεται για την εδραίωση της αεροπορίας ως ξεχωριστό όπλο και την ονομασία της Σχολής της Αεροπορίας σε «Σχολή Ικάρων». Το 1917 παραιτείται από τον Στρατό και αναλαμβάνει το τεχνικό γραφείο του πατέρα του στον Πειραιά όπου κατασκευάζει εργοστάσια, εκκλησίες κλπ

Ο Πειραιώτης αεροπόρος στα χρόνια του μεσοπολέμου ίδρυσε την πρώτη Αερολέσχη στο Φάληρο και εκπαίδευε τους πρώτους ανεμοπόρους. Χειριστής και αεροπλάνο ενώνονταν σε μια απροσδιόριστη έλξη, σε ένα πλάσμα που μόνο φτερά είχε κι έσχιζε τους αιθέρες.

Επανέρχεται στην αεροπορία το 1932 όπου αποστρατεύεται το 1934 με το βαθμό του Ταγματάρχη αφού πραγματοποιεί μία ονειρώδη επίδειξη με ένα αεροπλάνο Αβρό πάνω από βρετανικό αεροπλανοφόρο και ξεσηκώνει τα πλήθη Ελλήνων και Βρετανών. Στο διάστημα αυτό ήταν εκπαιδευτής και Διοικητής στο Τατόι όπου και εκεί άφησε το στίγμα του.

Πέθανε το 1942 στα χρόνια της Κατοχής από διαρροή φωταερίου όταν αποκοιμήθηκε ζεσταίνοντας το τσάι του ενώ έπεσε πολλές φορές από αεροπλάνο και τραυματίστηκε. Προκαλούσε θαυμασμό και δέος. Ευαίσθητος και ακούραστος, πολύπλευρος και ντόμπρος, δυναμικός και εύθυμος.

Έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος στρατιωτικός αεροπόρος της Ελλάδας. Προς τιμήν του έχει ονομασθεί το αμφιθέατρο του 6ου οροφού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, αίθουσα «Επισμηναγός Δ. Καμπέρος».