Η ιστορία δύο καραβιών και ο κανιβαλισμός του πληρώματος

Η ανθρωπότητα πάντα είχε την τάση να ξεπερνά τα φυσικά της όρια. Πολλές φορές εξερευνητές βρέθηκαν μπροστά σε θησαυρούς πολιτισμών και φυσικών τοπίων που μόνο σε βιβλία μυθολογίας μπορούσαν να απαντηθούν.

Πολλές φορές όμως η ματαιοδοξία οδήγησε και σε τραγωδίες που οι λεπτομέρειες των οποίων χάνονται κάπου μεταξύ της προφορικής παράδοσης, της χρονικής απόστασης και της φύσης. Αυτής που αν δεν την σεβαστείς και θεωρήσεις ότι μπορείς να την νικήσεις θα βρει τον τρόπο να σε καταβάλει.

Και όταν οι συνθήκες είναι τόσο ακραίες όπως στον Αρκτικό κύκλο τότε οι πιθανότητες επιβίωσης σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά είναι μηδαμινές. Και όταν λέμε στραβά να μείνεις για δύο χειμώνες κολλημένος στον πάγο και σε θερμοκρασίες που έφταναν τους -48 βαθμούς κελσίου.

Η ιστορία των δύο καραβιών του «Τρόμου» και του «Έρεβου» είναι από εκείνες που δίνουν το απαραίτητο καύσιμο για ταινίες ή σειρές. Και μπορεί η μυθοπλασία να δίνει ένα τόνο υπερβολής στην ιστορία, αλλά η φρίκη της πραγματικής ζωής έχει την τάση, κάποιες φορές, ξεπερνά τη φαντασία.

Η εμμονική ιδέα για το «βορειοδυτικό πέρασμα»



Ο σερ Τζον Φράνκλιν εντάχθηκε στο Βασιλικό Ναυτικό ήδη από τα 14 του και είδε πολεμική δράση κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους αλλά και αργότερα. Ο βαρύς τραυματισμός του το 1812 τον ανάγκασε να στραφεί στις εξερευνήσεις. Ήθελε να βάλει το όνομά του με χρυσά γράμματα δίπλα στους μεγάλους ναυτικούς της εποχής του και αυτών που θα έπονταν.

Όργωσε τον Αρκτικό Κύκλο ψάχνοντας το μυθικό «βορειοδυτικό πέρασμα». Το σημείο εκείνο που γινόταν η βόρεια ένωση του Ατλαντικού με τον Ειρηνικό ωκεανό. Το κυνήγι για κάτι που δεν υπήρξε ποτέ θα τον οδηγούσε σε ένα φρικτό θάνατό.



Λίγο πριν από τα 60 χρόνια ζωής, αποφάσισε να πάρει μέρος σε μια τελευταία αποστολή ολοκλήρωσης του χάρτη του Βορειοδυτικού Περάσματος της Αρκτικής, καθώς έμεναν ανεξερεύνητα και αχαρτογράφητα καμιά 500αριά χιλιόμετρα από τα βόρεια του Καναδά ως την Αρκτική, μια περιοχή που κανείς δεν ήξερε σαν τον Φράνκλιν.

Στις 19 Μαΐου του 1845 η αποστολή του «Τρόμου» και του «Έρεβου» ξεκίνησε μετρώντας 127 άνδρες (πλήρωμα και αξιωματικούς, τον σερ Τζον Φράνκλιν πλοίαρχο του Έρεβου και τον Φράνσις Κρόζιερ πλοίαρχου του Τρόμου.

Η λάθος απόφαση και ο… εχθρός εκ των έσω

Πίνακας από την 2η αποστολή διάσωσης

Ο Φράνκλιν κυνηγούσε κάτι που δεν υπήρχε. Οι λάθος αποφάσεις των διοικητών ωστόσο φέρουν την ευθύνη και για όσους βρίσκονται υπό τις εντολές τους. Και σε αυτή την περίπτωση η απόφαση του Φράνκλιν και του υποπλοιάρχου του, Τζέιμς Φιτζέιμς, να συνεχίσουν παρόλο που ο πάγος το χειμώνα του 1845 άρχισε να κλείνει επικίνδυνα τα πλοία, έμελλε να «θάψει» 129 άτομα, βασανισμένα, κάτω από το χιόνι σε ένα ακατοίκητο νησί.



Όλα όσα ακολούθησαν έφτασαν αποσπασματικά σε γνώση των ιστορικών και των επιστημόνων από τις αποστολές διάσωσης και τα ευρήματά τους και τις προφορικές διηγήσεις των Ινουίτ, των νομάδων Εσκιμώων.

Στις προμήθειες του καραβιού ωστόσο κρυβόταν ένας ακόμα πιο ύπουλος εχθρός από το πολικό ψύχος. Στην αποστολή είχαν μαζί τους, μεταξύ άλλων, περίπου 16.550 κιλά μπισκότα, 61.980 κιλά αλεύρι και 44.000 κιλά κρέας σε κονσέρβα.

Το πρώτο από τα πτώματα που βρέθηκαν τη δεκαετία του '80

Αφού τα καράβια είχαν κολλήσει στον πάγο, τα 129 άτομα έμειναν εκεί για 2 χειμώνες. Αυτό που δεν μπορούσαν να φανταστούν ωστόσο ήταν ότι οι προμήθειές τους θα τους σκότωναν σιγά σιγά καθώς δηλητηριάζονταν από τις κονσέρβες.

Μόλις το 1980 ανασύρθηκαν τρία πτώματα της αποστολής, τα οποία περιείχαν εντός τους υψηλές συγκεντρώσεις μολύβδου, απ’ όπου συμπέραναν οι αναλυτές ότι πρέπει να πέθαναν από δηλητηρίαση που προκλήθηκε από τις κονσέρβες των τροφίμων. Μαζί με την διάβρωση του πόσιμου νερού που είχαν γίνεται αντιληπτό ότι οι προμήθειες που είχαν για να κρατηθούν στη ζωή, τους την στερούσαν κάθε μέρα και περισσότερο.
Η απόφαση για την «κάθοδο των μυρίων» και η… κατανάλωση ανθρώπων

Ο σερ Τζον Φράνκλιν πέθανε τον Ιούνιο του 1847 και ανέλαβε ως επικεφαλής ο Κρόζιερ. Εκείνος ήταν έτσι και αλλιώς αντίθετος με το γεγονός ότι συνέχιζαν αν και οι πιθανότητες ήταν εναντίον τους.

Τον Απρίλιο του 1848 οι εναπομείναντες άνδρες στα δύο πλοία ξεκίνησαν το μεγάλο ταξίδι προς το Νότο και την ενδεχόμενη σωτηρία. Αυτό ωστόσο δεν έμελλε να συμβεί για κανέναν τους καθώς στη διαδρομή πέθαναν όλοι μηδενός εξαιρουμένου. Δεν έχει επιβεβαιωθεί πόσοι ήταν οι άνδρες σε αυτό το τελικό στάδιο της Οδύσσειάς τους.


Αρχαιολογικές αποστολές τη δεκαετία του '80 κατάφεραν να εντοπίσουν κάποια από τα απομεινάρια της άλλοτε κραταιάς εξερευνητικής αποστολής του Βασιλικού ναυτικού της Μεγάλης Βρετανίας. Και μαζί με αυτά τα απομεινάρια ήρθαν και στο φως της δημοσιότητας και οι φρικτές λεπτομέρειες της κατάστασης που είχαν περιέλθει στο τέλος της ζωής τους.

Το κουφάρι του «Τρόμου» σε εικόνα από σόναρ όπως εντοπίστηκε από το Parks Canada το 2016


Κάποιοι από τους σωρούς που εντοπίστηκαν είχαν σημάδια κανιβαλισμού ενώ βρέθηκαν κάποια οστά τα οποία είχαν βράσει. Αυτή η τακτική έχει εντοπιστεί στα τελευταία στάδια προσπάθειας επιβίωσης όταν βράζουν τα κόκαλα για να καταναλωθεί ο μυελός των οστών.
Η ιστορική ανακάλυψη 170 χρόνια μετά

Η καναδική κυβέρνηση εξουσιοδότησε γιγαντιαία επιχείρηση το 2014, από την οποία εντοπίστηκε το ένα από δύο πλοία στα ανοιχτά καναδικού νησιού. Ο Έρεβος ήταν το πρώτο από τα δύο πλοία που εντοπίστηκε.

Δύο χρόνια μετά ωστόσο βρέθηκε και το κουφάρι του Τρόμου, σε πολύ καλή κατάσταση δεδομένου των συνθηκών και των ετών που αγνοείται.

«Βρήκαμε το "Terror" σε βάθος 24 μέτρων, άριστα διατηρημένο από τα παγωμένα νερά του Βορειοδυτικού Περάσματος», δήλωσε ο Άντριαν Σιμνόφσκι, ένας εκπρόσωπος του Ιδρύματος, σε ένα βίντεο που μεταδόθηκε από τη δημόσια καναδική τηλεόραση CBC.

Ο «Τρόμος» βρέθηκε σε έναν κόλπο του νησιού του Βασιλιά Γουλιέλμου, στο σημείο όπου ένας Ινούιτ, μέλος μιας επιστημονικής ομάδας, είχε δηλώσει πριν από μερικά χρόνια ότι είχε δει ένα κατάρτι να υψώνεται από την επιφάνεια της θάλασσας.